Tijdens de corona pandemie zijn er ook nieuwe inactieven ontstaan. Eén van deze in initiatieven is de door tevoetonline ontwikkelde Individuele Heuvelrug Natuurwandelvierdaagse. Het is een vierdaagse met vier losse wandelroutes die op verschillende momenten kan wandelen.
Er zijn verschillende afstanden namelijk 10, 15, 20 en 25 kilometer en elk hebben een eigen route en zijn aangegeven met een papieren kaartje met een uitgeschreven beschrijving. We zijn voor die van 20 kilometer gegaan! De route liep voor meer dan 90% over onverharde paden. Op twee punten na was de route goed uitgeschreven. Online is deze route niet beschikbaar.
Vanuit Maarn door de Kaapse Bossen
Het is een rondwandeling door de Kaapse Bossen, die start op het treinstation van Maarn. De dag begon bewolkt en het werd steeds zonniger. Eerst in de richting van Doorn met fraaie, gevarieerde bossen met prachtige beukenlanen. Verder wandel je via de Sint Helenaheuvel, Uitkijktoren De Kaap, Landgoed De Ruiterberg en het Stilste Plekje van Nederland weer terug naar Maarn.
Conclusie
Het was een erg mooie route, en over het algemeen wel goed beschreven door de prachtige natuur. Het is een afwisselend stuk natuur, door bos, lanen en heide. Het startpunt Maarn is goed te bereiken met het openbaar vervoer.
De etappe heeft drie gezichten. De etappe begint boven op de Grebbeberg. Dan een stuk langs het Valeikanaal en door de Binnenveldse Hooilanden en het laatste stuk over asfaltwegen naar Ede.
Kazemat G18
In de mobilisatieperiode van september 1939 tot mei 1940 werden in Nederland 624 kazematten met een gieten koepel gemaakt en geplaatst. Na de overgave op 15 mei 1940 hadden deze G-kazematten geen militaire betekenis meer en werden vanwege het kostbare pantserstaal in 1941 op grote schaal met behulp van springstof gesloopt en afgevoerd richting Duitse oorlogsindustrie. Ook de 27 G-kazematten die de Grebbeberg werden gesloopt. Vandaag de dag zijn er landelijk nog maar 8 intacte voorbeelden van G-kazematten bekend.
Landgoed Heimerstein
Na de donkere bossen van de Grebbeberg zie je opeens het licht: je wandelt door open gebied langs het Valleikanaal. Net voorbij de Grebbeberg staat een bordje, “Wandelaars Trekvogelpad toegestaan”, geen idee wat ze hier mee bedoelen maar ik mag verder. Dan kom ik een groot landhuis tegen. De oudste vermelding hiervan is uit 1401 en is nu plaats voor een zorginstelling.
Valleikanaal of De Grift
De Valleikanaal werd in 1483 gegraven als Bisschop Davidsgrift, kort samengevat als “De Grift”, om het veen te ontwateren. Daarnaast deed het kanaal dienst voor afvoer van turf dat bij Veenendaal werd gestoken.
Werkverschaffingsproject
In de jaren dertig van de vorige eeuw werd De Grift in het kader van de werkverschaffing verbreed en sindsdien heet het Valleikanaal. Het kanaal loopt van de Nederrijn bij Rhenen naar de Eem in Amersfoort. Het asfaltpad aan dit kanaal is ook populair bij fietsers, al was het op het moment dat ik er liep niet echt druk .
Natuurgebied Binnenveldse Hooilanden
Het Binnenveld is in de Late Middeleeuwen ontgonnen en ingericht, en wordt gekenmerkt door lange rechte wegen en gebruik als weidegrond. Zo voerde “De Kromme Eem” in het verleden het teveel aan water in dit natte veengebied af. Rond 1400 werd veel turf afgegraven en het gebied werd natter en natter. Om het water en de afgegraven turf af te voeren werd in 1473 de Grift, het huidige Valleikanaal, gegraven. De ernaast gelegen Kromme Eem werd gedempt. Inmiddels is het ongevormd als natuurgebied en is de Kromme Eem weer in ere hersteld. Het natuurgebied is een hooiland, waar weidevogels kunnen broeden. Ook voor de biodiversiteit van de flora en fauna is dit gebied van groot belang. In de herfst wordt het gebied gemaaid en het maaisel wordt niet afgevoerd. De waterhuishouding is ook belangrijk in dit gebied. Dit gebied heeft een ‘lange kwel’, dat zijn ondergrondse waterstromen die vanaf de Veluwe en de Utrechtse heuvelrug het gebied instromen. Dit kwelwater bevat kalk en dat juist de reden dat hier zoveel bijzondere planten groeien.
Binnenwegen tussen het Binnenveld en Ede
Na het hooiland wandel je over een aantal binnenwegen richting Bennekom. Dit is 7 kilometer aan asfalt en loopt tussen de weilanden en boerderijen door.
Bennekom en Ede
Zo spreek in Bennekom een bewoonster die druk aan het vegen is. Ze vroeg zich af wat ik op de foto aan het zetten was. Ik vertelde vol trots dat ik een (Middelste) Bonte specht op de foto gezet heb en een Rietzanger. Ze vertelde dat ze regelmatig bonte en groene spechten in de tuin ziet. Daarnaast wordt ze regelmatig vergezeld door een eekhoorn. Ze dacht dat het dit jaar rustiger was met de eekhoorns omdat er weinig noten waren gevallen. Ik vervolg de route in de richting van Ede. Na de snelweg A12 over gestoken te hebben kom ik aan op het eindpunt aan de Edeseweg.
Conclusie
De Grebbeberg is erg mooi, ik was blij dat ik een specht gespot had en de kazematten waren ook interessant om te zien. Dan is een stuk langs het Valeikanaal, dat wel lekker wegloopt, maar niet bijzonder is. Het stuk over het hooiland is mooi, je hoort de vogels echt heel goed. De 7 kilometer asfalt zijn niet echt bijzonder maar gezien de omgeving is het denk ik de beste optie. Dan wandel je Ede binnen en ben je aan het einde van deze etappe.
Bij de Rijnbrug in Rhenen ga je verder met de route langs de rivier. Hier volg je de rivier tot aan de Grebbeberg. Hier loop je de berg op en de route eindigt bij het Militair Ereveld Grebbeberg.
Grebbeberg
Bij de Grebbeberg in Rhenen, ligt een 52 meter hoge heuvel en stuwwal die de zuidoostelijke punt vormt van de Utrechtse Heuvelrug. Door zijn strategische ligging met zicht op de Nederrijn en op de Betuwe is deze heuvel historisch van groot belang. Verdedigingswal De ringwalburg is een verdedigingswerk dat in de zevende eeuw door mensenhanden is aangebracht op de stuwwal. Op het westelijke uiteinde van de ringwalburg staat een ruïne. Deze woontoren deed ooit dienst als boswachterswoning. Het huis dateert uit 1840 en was tot 1992 in gebruik. Grebbeberg Middeleeuwse Ringwalburg Spectaculair uitzicht Het uitzicht vanaf de Grebbeberg over de Nederrijn en Betuwe is altijd spectaculair geweest. Lange tijd was de Grebbeberg gehoorlijk kaal. Pas na de Tweede Wereldoorlog is hier echt bos gekomen.
De slag om de Grebbeberg
Het is 10 mei 1940 als Duitse troepen de grens oversteken om Nederland te bezetten. De volgende ochtend vroeg komen de troepen aan bij de Grebbelinie tussen Wageningen en Rhenen. Hier barst een felle strijd los om de opmars van de Duitse troepen richting het westen van Nederland te stoppen. De Grebbeberg is belangrijk in de verdediging van Nederland. Voor de versterking van de Grebbelinie worden stukken land onder water gezet. Tussen Wageningen en de Grebbeberg kan dat niet. De Grebbeberg is daarmee de zwakste schakel in de Grebbelinie. De Duitse aanval begint met hevige artilleriebeschietingen. Op 13 mei valt een deel van de Grebbeberg in handen van de vijand. Slechts kleine groepjes Nederlandse soldaten houden zich nog staande. Hun tegenstand maakt echter weinig verschil. Die nacht, van 13 op 14 mei, trekt het Nederlandse leger zich terug. Na het bombardement op Rotterdam op 14 mei is de Nederlandse overgave een feit. De gesneuvelde militairen zijn hier begraven
Openbaar vervoer
De route eindigt op een punt waar je lastig kan komen met het openbaar vervoer en daarom heb ik deze gecombineerd met etappe 14.
Conclusie
De Grebbeberg is een bijzondere plek, waar je wel ver over het rivieren landschap kunt kijken. Je wandelt door de prachtige bossen van de Grebbeberg.
De tweede provincie van het Trekvogelpad heb ik afgerond! In juli ’21 ben ik begonnen met deze lange afstandswandeling die ik in losse etappes loop. Zo ben begonnen in Bergen aan Zee en ben ik via Amsterdam naar Naarden gelopen, dat was de eerste provincie. Bij deze blog zit een een filmpje waar ik over de Utrechts Heuvelrug wandel. Hier wandel ik door de provincie Utrecht van Baarn naar Rhenen aan de Nederrijn.
De Grens van Noord Holland en Utrecht
De blog begint bij de 9de etappe en vat de wandeling samen tot en met etappe 14. Je bent hier bij de afrit A27 Hilversum “De Heidebloem”. Hier begin je al gelijk in de bossen.
Baarn
Door het landgoed Groeneveld wandel je naar Baarn. Voorbij Baarn kom je langs het Bosbad De Vuursche en wandel je door de bossen van de Utrechtse heuvelrug.
Lage Vuursche en Soesterduinen
Onderweg kom je langs het dorp Lage Vuursche. Dit dorp heeft een beschermd dorpsgezicht met wat achttiende- en negentiende-eeuwse huizen. Iets verderop ligt het gebied de Soesterduinen. Dit is een stuifzandgebied. Door het te veel plaggen van heide en overbegrazing verdwenen
Park Vliegbasis Soesterberg
In 1910 werd Soesterberg het eerste vliegveld geopend. Vanaf 1913 is Vliegbasis Soesterberg de bakermat van de Nederlandse militaire luchtvaart. Sinds 2008 is de vliegbasis inactief, en omgedoopt tot nationaal park.
Piramide van Austerlitz
Om een dreigende Engelse invasie te kunnen weerstaan werd hier rond 1800 een enorm kamp opgetuigd door de Fransen. Als eerbetoon aan Napoleon wordt de piramide gebouwd.
Maarn en Doorn
Vlak voor Maarn heb je nog het eeuwenoude heide gebied de: Koeheuvels. Dit bestaat uit een open zandverstuiving, afgewisseld door heideplantjes en jeneverbesstruiken. Het is een restant van een oorspronkelijk veel groter stuifzandgebied met heide waar eeuwenlang schapen graasden.In Huis Doorn heeft de ex Keizer Wilhelm II gewoond. Hij was de laatste keizer van Pruisen
Langbroek
Aan de Langbroekerwetering, staan een groot aantal kastelen en ridderhofsteden
Amerongen en Rhenen
Amerongen is een dorp aan de Nederrijn in het zuidoosten van de provincie Utrecht. Er staat al een kasteel op deze plek vanaf 1286, het huidige kasteel is van 1673. Iets verderop ligt Rhenen. Hier wandel je door de oude stad. Hier staat een relatief grote kerk. De Cunerakerk is 82 meter hoog en is vernoemd naar de gelijknamige relieken, die al eeuwen hier geëerd
Grebbeberg
De Slag om de Grebbeberg is het begin de Tweede Wereldoorlog in Nederland
Iets voorbij het kasteel van Amerongen begint deze etappe en wandel je door de bossen naar Rhenen. Dit is een mooi stuk van de Utrechts Heuvelrug. Je wandelt er over onverharde paden. Je trekt over de beboste heuvels rond de Elsterberg en krijgt adembenemende uitzichten over de Gelderse Vallei. In de verte stroomt traag de Rijn door het laagland.
Onderlangs de Nederrijn
Na het kasteel wandel je over een mooi kronkelpaadje op de grens van dichte bossen en de uiterwaarden van de Nederrijn.
Aan het begin van onze jaartelling marcheerde het Romeinse leger dit gebied binnen. Zij legde de grens van hun wereldrijk langs de Rijn. De rivier was een belangrijke transportroute die de Romeinen graag in handen wilden houden. In deze grenszone, ook wel de Limes genoemd, verrezen forten en wachttorens.
Het wissel Elst
Zo kom ik een ronde stenen molen tegen. De molen werd in 1855 gebouwd. De molen bleef tot het begin de jaren dertig van de twintigste eeuw op windkracht in bedrijf.
Amerongse Bos
Dan verlaat je de uiterwaarden en ga je het Amerongse bos in. Dit bos is gelegen aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug. Zo is het een van de oudste bossen op de Heuvelrug. Er staan een aantal grove dennen vanaf het jaar 1770. Het bos dankt zijn leeftijd aan de kasteelheren van kasteel Amerongen. Die lieten het bos aanleggen om er te kunnen jagen.
Voor een aantal marathon lopers hadden ze een pitstop gemaakt. Ik kwam namelijk onderweg een tafel tegen waar hardlopers iets konden drinken. Ze waren een hele marathon aan het lopen. Hier heb ik even een praatje met ze gemaakt. Iets verderop kwam ik ze op opnieuw tegen, ze liepen een route met meer bochten en hadden daarom een iets langere route dan ik.
Elsterberg
In dit gebied heb je aantal op en afdalingen. Zo wandel je de Elsterberg op. Hier heb je een prachtig uitzicht. Zo kijk je over een uitgestrekt heideveld. In het noorden zie je de Gelderse vallei terwijl je in het zuiden uitkijkt op de Betuwe. In de verte zie je ook de Rijn schitteren. Met 62,5 meter behoort de Elsterberg tot de hoogste toppen van de Utrechtse Heuvelrug.
Bij de stenen bank sprak ik Henk, met een grote herdershond De hond was druk aan het wroeten in de grond. Voor hem was dit een dagelijkse stop tijdens zijn ommetje. Hij is een wandelaar die elke dag een ommetje maakt door dit gebied. Zo vertelde hij dat hier tot voor een paar dagen terug een pop had gestaan, inmiddels is deze al weer opgehaald. Hij waardeerde de rust, de bomen en het gesprek met de enkele wandelaar die hij hier tegenkwam.
Cunerakerk
Tot slot wandel je de oude stad van Rhenen. Tijdens de slag om de Grebbeberg zijn er veel gebouwen beschadigd geraakt. In Rhenen werden 162 woningen geheel verwoest, terwijl circa duizend huizen zwaar beschadigd waren. De Cunerakerk en -toren stonden nog overeind en konden worden gerestaureerd. Het is een relatief grote kerk, ontstaan dankzij het feit dat Rhenen in de Middeleeuwen een belangrijk bedevaartsoord was. De pelgrims kwamen op de relieken van de Heilige Cunera af, die hier vanaf de achtste eeuw werden vereerd. De trots van de kerk is de 82 meter hoge toren.
Ik eindig deze etappe op het station van Rhenen, ondanks dat de etappe nog doorloopt tot op de Grebbeberg. Dit alleen zo lastig te bereiken met het openbaar vervoer.
Conclusie
De route begint onderlangs de Nederrijn loopt door de bossen van de Utrechts heuvelrug. Het meeste van deze etappe loopt over onverharde paden. Zo wandel je de Elsterberg op. Hier heb je een prachtig uitzicht. Zo kijk je over een uitgestrekt heideveld. Aan het einde wandel je door Rhenen en ik eindig bij het station. Deze etappe is zeker een aanrader om te lopen.
Het Trekvogelpad loopt nu meer in de richting van de Nederrijn, het landschap bestaat nu meer uit graslanden, prachtige landgoederen en kastelen. Er zitten wel stukken asfalt tussen om de verschillende landgoederen met elkaar te verbinden.
Groenesteyn
Iets voorbij Langbroek begint deze etappe aan de Langbroekerwetering bij de “Poort van Groenesteyn”. Hier wandel over een mooie zandweg tot aan de Gooyerwetering. Vlak hiervoor loop je nog een 50 meter om de boerderij “Het Boompje” heen.
Landgoed Broekhuizen
Je vervolgt de route over een stuk over het asfalt naar het volgende landgoed: Landgoed Broekhuizen. Dit landgoed is een voormalige ridderhofstad. Het huidige kasteel is gebouwd in 1810. Het kasteel is na een grote brand in 1906 zo veel mogelijk in de oude stijl herbouwd. Je wandelt hier over het landgoed. Aan het einde kom je uit bij een boerderij waar ze recent veel bomen hebben omgezaagd. Deze liggen op het erf van deze boerderij uitgestald.
Landgoed Kolland
Er volgt weer een stuk asfaltweg voordat je op het volgende landgoed uitkomt. Dit landgoed is een afwisseling van graslanden en vochtige tot natte bossen. De bossen werden vroeger als hakhout gebruikt. De boom wordt daarbij niet helemaal gekapt, maar tot net boven de stambasis. Op dit landgoed hebben ze ook Essenhakhout, dit komt niet zo veel voor in Europa.
De Amerongse Bovenpolder
De polder is na 25 jaar van plannen maken in 2016 open voor publiek. Van 2 april tot 1 oktober de polder een vier kilometer lange wandelroute uitgemaaid. Ik was hier eind februari dus ik ben niet door de uiterwaarden gelopen. Tijdens dit seizoen kunt je als bezoeker de uitbundige bloei van diverse planten zien.
Landgoed Zuylestein
Na een kort stukje over de dijk gelopen hebben ga je weer landinwaarts. Bij het landgoed Zuylestein zijn we afgelopen oktober druk aan het bos kappen geweest. Er hangt ook een plakkaat waarin ze uitleggen dat ze het landgoed aan het herstellen zijn. De gebouwen zijn door de architect P. Cuypers ontworpen. Hij heeft ook het Rijksmuseum en Centraal Station Amsterdam ontworpen. Het park is in renaissance stijl.
Kasteel Amerongen
De geschiedenis van Kasteel Amerongen begint officieel in 1286. Het kasteel werd in die vroege jaren meerdere malen verwoest en weer herbouwd. Het huidige kasteel dateert uit 1680. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog, vanaf 11 november 1918, verleende de eigenaar Bentinck, onderdak aan de Duitse Keizer Wilhelm II op Kasteel Amerongen. Hij bleef anderhalf jaar in dit kasteel en nam hier ook afstand van zijn keizertitel. In mei 1920 verhuisde hij naar het nabijgelegen Huis Doorn. Hier zijn we de vorige etappe langsgekomen.
Amerongen
Amerongen is een dorp aan de Nederrijn in het zuidoosten van de provincie Utrecht. Als je het dorp uit bent eindigt deze etappe.
Conclusie
Ondanks dat er een groot stuk over asfalt gelopen moet worden kom je langs een aantal prachtige landgoederen. Er staan een aantal mooie kastelen en je hebt nog even uitzicht op de Nederrijn.
Aan de rand van de bossen ligt het dorpje Doorn. Je wandelt in deze etappe langs een landgoed over een laan en volg een stuk van de Langbroekerwetering waarbij je bij “De Stenen Brug” eindigt. Langbroek is bekend van de vele landgoederen aan de Langbroekerwetering
Het dorpje Doorn
In Doorn stap bij Halte “Doorn, Centrum” uit en start ik dit deel van de etappe. De route loopt achter de kerk langs en hier staan de oudste huisjes van het dorp. Er zijn al muurankers geven 1650 aan als bouwjaar. Rond 1700 kwamen er twee huisjes bij.
Huis Doorn
Een van de toegangen tot Huis Doorn was de ingang aan het dorp Toen de ex-keizer Wilhelm II in 1920 veranderde hij de toegangspoort. Huis Doorn is een kasteel, ridderhofstad en landgoed op de Utrechtse Heuvelrug. De kapmanie van de ex-keizer baarde enorme zorgen. Het verhaal gaat dat keizer in korte tijd 470 bomen kapte. Pas toen hij bijna geen privacy meer over had moest hij stoppen met bomen kappen. Het hout werd geveild in de omgeving en was erg in trek bij de bevolking.
Capannela
Onderweg kom ik nog een bijzonder huis tegen. Dit is het schilderachtige Capannela met de ingang aan de rand van het landgoed Huis Doorn. Dit lijkt zo uit een sprookje te komen. Deze voormalige dienstwoning voor het personeel werdt in 1750 gebouwd. Het kreeg de naam Capannela dat hutje betekend in het Italiaans.
Pittesteeg
Over de Pittesteeg, een prachtige oude zandweg en verderop de Rhodensteinselaan wandel je in de richting van de Langbroekerwetering.
Lunenburg
In 1944 werd het 19de heuse landhuis van kasteel Lunenburg door een bombardement verwoest. De woontoren die in de 13de eeuw waarschijnlijk gebouwd is door Arnold van Zijl is gelukkig niet verwoest. De Lunenburg werd hersteld en functioneert als gastenverblijf.
Langbroek
Deze etappe eindigt in het dorpje Langbroek (gemeente Wijk bij Duurstede). Langbroek staat vooral bekend om zijn vele kastelen, deze staan vooral langs de Langbroekerwetering.
Conclusie
Het pad maakt een uitstapje om een aantal mooie landgoederen te zien. Je wandelt langs een aantal bijzondere gebouwen maar ook stukken over asfalt.
