Op zaterdag 18 maart vond de jaarlijkse Lammetjesdag plaats op de Renderklippen, waar bezoekers konden knuffelen met de lammetjes. Dit jaar mochten bezoekers echter niet meer met de kudde de wei in om het welzijn van de lammetjes te waarborgen. In plaats daarvan werd er een “knuffelhoek” ingericht waar bezoekers een jong dier op schoot konden krijgen. Lammetjesdag markeert het einde van de lammertijd, waarin de herders hard werken om de pasgeboren lammeren met hun moeders te scheiden en hen later weer bij elkaar te brengen.
Doordat de schaapskooi is gebouwd voor in principe ruim honderd dieren en er in de lammertijd een groot aantal ‘kraamkamers’ nodig is, was het schipperen met de ruimte. De oudere lammeren en hun moeders verhuisden daarom zodra het mogelijk en nodig was naar de hooischuur, waar ze een vrije uitloop naar een omheind terrein buiten hebben. Dit jaar beschikte de schaapskudde voor het eerst over een kraal aan de schaapskooi, wat vooral handig was als de herders binnen aan het werk moesten.
Een kraal aan de schaapskooi is een omheind gebied bij de schaapskooi waar schapen kunnen verblijven. Het wordt gebruikt om schapen te scheiden of om schapen tijdelijk in een afgesloten ruimte te houden als ze moeten worden verzorgd of onderzocht. Het kan ook dienen als een tijdelijke huisvesting voor schapen die niet in de schaapskooi kunnen blijven. Het is vooral handig als de herders binnen aan het werk moeten en de schapen toch veilig en onder controle moeten blijven.
Over prehistorische grafheuvels, langs een Veluwse sprengenbeek en door het arboretum Belmonte wandel ik deze NS-route in omgekeerde richting. Het Maarten van Rossumpad is vanuit beide richtingen aangegeven maar de stukken bij Wageningen en Ede niet. Het is wandeling door het uitgestrekte bos “De Sysselt”. Het meeste is onverhard dus het gaat een mooie wandeling worden.
Maarten van Rossumpad
Vanaf de Veerstraat en het Bergpad volgen we het Maarten van Rossumpad. Dit pad is vernoemd naar de 16e-eeuwse legeraanvoerder in dienst van de Hertog van Gelre.
Belmonte arboretum
Op de Wageningse berg, een stuwwal uit de ijstijd, ligt het voormalige landgoed Belmonte met een schitterend uitzicht over het rivierengebied. De tuin is 10 hectare groot en ligt op de Wageningse berg. De tuin, oorspronkelijk een landgoed, kwam in 1951 in handen van de Wageningen universiteit om er voor het onderwijs en onderzoek een arboretum van te maken. De laatste jaren werd het steeds minder voor die doeleinden gebruikt en daarom is het overgedragen aan een losse stichting. De Stichting Behoud Arboretum houdt het vanaf 2012 in stand.
Landgoed Oranje Nassau’s oord
Op landgoed Oranje Nassau’s Oord stap je terug in de tijd. In de middeleeuwen stond in het Renkums Beekdal kasteel Grunsfoort, een belangrijk kasteel van het hertogdom Gelre. Dit kasteel werd in de 18e eeuw afgebroken. Het koninklijk paleis raakte in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd en is daarom afgebroken.
Langs de slingerende Molenbeek
De bossen waar deze wandeling doorheen voert zijn prachtig in de lente. Je kunt vanaf de route zo over de beek en het drassige land kijken. De Molenbeek is door de mens gegraven, een zogeheten sprengenbeek. In de 16e en 17e eeuw ontdekten bewoners dat je in de Veluwse heuvels het grondwater kon aanboren en in een gegraven sloot kon leiden. Het werd gebruikt als drinkwater, maar ook als krachtbron om watermolens, maalderijen en oliepersen aan te drijven. Ook de grote papierfabriek Parenco, die je verderop kunt zien, heeft haar ontstaan te danken aan de Veluwse sprengenbeken.
Quadenoord
Het landgoed Quadenoord dankt zijn naam aan de Quaden, een nomadische Germaanse stam uit het huidige Balkangebied, die zich hier rond het jaar nul vestigden. Bij het landgoed is een beeldentuin, natuurcamping en watermolen te vinden.
Grafheuvel Bosbeekweg
Uit de bronstijd zijn grafheuvels te vinden. Ten hoogte van de Bosbeekweg. Hier buigen we ook weer van het Maarten van Rossumpad af en volgen we in de richting van het station van Ede.
Celtic Fields
Op deze plek bevind je middenin een akkerareaal dat enkele eeuwen vóór het begin van de jaartelling door boeren is aangelegd. De laat-prehistorische akkers (‘Celtic fields’) gaan grotendeels schuil onder heide en bos. Van de vroegere boerenerven is al helemaal niets meer te zien. Celtic fields zijn min of meer rechthoekige akkertjes van ongeveer 30 bij 30 meter groot. Hoe oud de akkers in Bennekom zijn, weten archeologen niet precies. Op andere plekken in Ede is onderzocht dat Celtic fields tussen 1300 voor Chr. en 200 na Chr. in gebruik waren. De boeren van toen legden wallen rond hun akkers. De wallen waren enkele meters breed. Een akker kon in een dagdeel worden bewerkt. Het ploegen gebeurde met de hand of met een door ossen getrokken ploeg (eergetouw).
Over het spoor en de Rijksweg A12
Bij de spoorweg kruisen we nog het Trekvogelpad, recent ben ik hier eerder geweest. Je loopt maar een honderd meter de zelfde route.
Ginkelse heide
Iets voorbij de snelweg begint ook de Ginkelse Heide, in deze route buig je af in de richting van het Station Ede-Wageningen.
Ede
Via de bossen wandel je in de richting van de voormalige kazerne aan de rand van Ede en kom je uit bij het treinstation Ede-Wageningen
Conclusie
Door de uitgestrekte bossen, langs heide velden, oude grafheuvels, een botanische tuin hebben we een route gevonden met hoogtepunten. De route loopt voornamelijk over onverharde paden en dat is wat mij betreft een enorm pluspunt. De sprengenbeek en het arboretum Belmonte zijn wat mij betreft toch wel de mooiste stukken uit de route. Het zou alleen wel makkelijker geweest zijn als de hele route in beide richtingen was aangegeven.
Natuurmonumenten heeft op Erve De Pas een ontmoetingsplaats gecreëerd. Erve te Pas in Haarle organiseerde op 6 maart 2022 de Lammetjesdag in Overijssel. Jonge dieren hebben in de lente een grote overlevingskans vanwege de stijgende temperaturen en er meer voedsel beschikbaar is. Naast de lammetjes worden veel meer dieren geboren in de lente. Er was veel animo, de parking was bijna helemaal vol. Er was deze dag van alles op de herberg te beleven. Je kon rondsnuffelen bij lokale kraampjes, een speurtocht doen in de Speelnatuur en kijken hoe de herder van Scheperij Salland de schapen bij elkaar drijft samen met haar honden. Ze hadden een Border Collie waarmee ze de schapen dreven.
Aan het begin van de middag starten we bij het Dorpshuis in Emst aan de Dominee van Rhijnstraat 69 met wandelen. Hier start dit klompenpad (Schaverensepad) en het Loobrinkerpad. De tocht is zeer afwisselend, gaat over veel onverharde wegen, komt langs historisch interessante plekken en doorkruist natuurgebieden. Er staan opvallend veel bankjes langs de route dus mocht je af te toe rust nodig hebben dan is dat geregeld. De route 10,6 kilometer lang dus ideaal voor een zaterdagmiddag.
Emsterenk
We starten bij het Dorpshuis en volgen de Kerkhofweg en al snel wordt dit een onverharde weg. Na de Langeweg wordt het steeds mooier. Dit gebied wordt ook wel de Emsterenk genoemd. Door de plaggen uit de stal op het land te leggen is het land de afgelopen eeuwen steeds meer verhoogd. De paden liggen nog op de oorspronkelijke hoogte maar het land ligt inmiddels een stuk hoger. Dat zie je bijvoorbeeld bij de Muggenveldweg.
Landgoed De Heemhoeve
Over een bosweg komen we langs een leegstaand, wat vervallen gebouw. Het lijkt wel een oude school. In het verleden heeft hier een Maitreya Instituut (Tibetaans Boeddhistisch Centrum) gezeten waar men wekelijks mediteerde, woonde en bijeenkwam. Volgens Funda kun je op deze locatie kun je je droomwoning bouwen. Eind 2021 is de Heemhoeveweg 2 verkocht.
Onderweg komen we een oude vuilstortplaats tegen waar hoge hekken omheen staan. Inmiddels is dit omgedoopt tot Zonnepark Emst. We volgen een oude zandweg van buurtschap Nierssen naar Epe. Inmiddels zijn we aangeland in het buurtschap waar het klompenpad naar vernoemd is namelijk Schaveren. De naam is waarschijnlijk een verbastering van Schaeffoerde waar je de woorden Schaap-voorde in zou kunnen herkennen.
Schapenwasplaats
Deze oude zandweg bij Schaveren ligt er waarschijnlijk al vanaf de middeleeuwen. De weg liep van de heide naar de buurtschap Schaveren, waar een aantal schaapskooien stond. Langs de weg ligt een schapenwasplaats. Het wassen van schapen diende om de schapen schoon te krijgen om het scheren te vergemakkelijken. De schapen werden in in juni ongeveer een week voordat ze geschoren werden gewassen. Het wassen was een hele happening waar iedereen aan hielp en een reden was om voldoende te drinken.
Landgoed ’t Hanendorp
Verderop kom ik door het bosgebied ‘Wildlust’ en dan bij landgoed ’t Hanendorp, een particulier bezit waar ruimte gegeven wordt aan de natuur. Vlak voor dat ik het bosgebied uitloop naar het zuiden
Smallertse Beek
Verder op aan deze weg kom ik langs het beschermde gebied van de Smallertse Beek. Verder alsmaar verder, zo nader ik de bebouwde kom van Emst.
Conclusie
Op deze manier hebben we een rondje gelopen. Zo vind ik de tocht is erg afwisselend. De meeste stukken gaan over onverharde wegen. Er zijn een aantal mooie tussen doorpaadjes en het kruist een aantal natuurgebieden.
Het is een stralende lentedag en ik wandel een etappe van het Marskramerpad van Nieuwveen naar Noorden. Deze plaatsen liggen in het Groene Hart. Dit gebied ligt midden in de randstad en is relatief een dunbevolkt veenweidegebied.
Nieuwveen
Nadat ik uit de bus ben gestapt bij de Kerkstaat vervolg ik het Marskramerpad. Hier wandel ik het Sint Nicolaaspad door en kom uit op de Hogendijk. Het eerste stuk ligt nog asfalt maar iets verderop wordt het een grasdijk. Je loopt hier tussen de koeien en schapen.
Polders met waterwegen
In het gebied zie je veel rechte paden en dijken. Dit geeft een goed beeld van de rest van de etappe. Zo zie je veel polders met waterwegen die hoger liggen in het landschap.
Noordeinde
Dit lintdorp heeft een bijzondere attractie. Achter de rooms-katholieke kerk ‘Heilige Johannes Geboorte’ bevindt zich de Lourdesgrot. Een Lourdesgrot of Mariagrot is een kopie van de grot van Massabielle bij de Franse stad Lourdes, waar in 1858 volgens gelovigen Maria zou zijn verschenen. Zelf is mij deze grot ontschoten.
Zevenhoven
Tot het eind van de elfde eeuw bestond dit gebied uit een moeilijk doordringbare en drassige veenwildernis. De veenwildernissen waren door hun slechte afwatering niet geschikt voor landbouw of veeteelt. In 1085 is men begonnen met de ontginningswerkzaamheden. Zevenhoven dankt zijn naam waarschijnlijk aan de mate waarin het belastingen moest afdragen. Omstreeks het jaar 1100 werd Zevenhoven aangeslagen op basis van zeven hoeven (boerenbedrijven).
Tips om er te komen en afstanden
Nieuwveen heeft een busverbinding met Alphen aan de Rijn en Uithoorn. Het plaatsje Noorden is lastig te bereiken met het openbaar vervoer. Zelf heb ik de bus naar de Kerkstraat in Nieuwveen gepakt en op dezelfde dag etappe 16 erbij gelopen. Van Nieuwveen naar Noorden gelopen is het 8,8 kilometer wandelen.
Conclusie
Het open landschap van dit gebied moet je wel aanspreken. Je wandelt wel langs veel rechte dijken waar je ver kunt kijken. Heel erg bijzonder is dit stuk niet, maar je hebt wel een weids vergezicht.
De foto’s zijn gemaakt op 13 mei 2021
In de serie van het Marskramerpad gebruik ik de etappe nummers van Wandelnet. Zie de overzichtspagina: Marskramerpad voor de andere wandelingen uit deze serie
In de schaapskooi bij natuurgebied Loenermark in Loenen zijn ruim 180 lammetjes geboren. Deze lammetjes zijn dit voorjaar geboren. Na de eerste weken op de weide bij de schaapskooi hebben mogen grazen mogen ze nu de heide op.
Niet alle lammetjes zullen op de Loenense hei blijven. Alle ramlammeren gaan eind mei, begin juni uit de kudde en zullen niet blijven.
Het ‘Geldersch landschappen en kastelen’ hadden ze een wandeling georganiseerd op de Loenermark. Samen met de boswachter zijn we naar de schaapherder gewandeld. De schaapsherder en zijn honden waren druk bezig om de schapen bij elkaar te houden.
