Door het boerenland, over verharde en onverharde wegen wandel je door het Achterhoekse coulisselandschap. De etappe begint in de buurt van Station Ruurlo en loopt door tot aan Borculo.
Over onverharde paden langs oude boerderijen
De route vervolgt over onverharde lanen en langs oude boerderijen. Het doet heel landelijk aan en zijn vele kleine weilanden met bosranden.
Fietsers die het weer voorspellen
Bij een zandweg stapte een fietser af en we praten iets, zegt ze. Nog een half uur blijft het droog en dat ze altijd sneller is dan haar man, dan zet ze de ondersteuning op maximaal. Ongeveer 2 minuten later begint het keihard te regen, net op een stuk dat beschut ligt door de bosjes. Kom ze mij later achterop, zegt ze die voorspelling was toch niet zo goed. We hebben hier hard om gelachen.
Kippenhokken
Vanaf de jaren 1920 werden speciale kippenhokken gebouwd waarin de kippen overnachten en in de winter de hele dag verbleven. Zo legden ze ook in de winter eieren. Veelal houten gebouwtjes van pannen of golfplaten en een hoge gevel met veel glas die zorgde voor een goede lichtinval. Dit soort kippenhokken zijn typisch voor de Achterhoek.
Riviertje De Slinge
Eén zo’n stroompje is De Slinge. Ooit was dat een goed gekozen naam: de Slinge slingerde door schitterend landschap. Maar in de vorige eeuw is het kronkelende riviertje rechtgetrokken voor een efficiëntere waterafvoer. Net als op veel andere plekken in Nederland hebben lokale beleidsmakers spijt gekregen van hun rechtlijnigheid. Daarom is de beek weer meer natuurlijker gemaakt. De Slinge mag dus weer lekker slingeren.
De Waterster
De zon was er net even maar inmiddels is het weer gaan regenen en kom je uit bij de Waterster. Dit gebied dat in een stervorm ligt en is aangelegd in 1915. De gemeente Borculo liet de vijver uitgraven omdat ze dacht het zand nodig te hebben voor de geplande uitbreiding van de tramlijn van Borculo naar Beltrum. Door de Eerste Wereldoorlog werden tramlijnen steeds minder rendabel, de tramlijn is er daarom nooit gekomen. De vijver is ook stervormig, maar staat door de droogte helemaal leeg.
Conclusie
Het is een etappe dat vooral door het boerenland loopt, over onverharde en verharde wegen. Zo kun je genieten van het Achterhoekse coulisselandschap.
Bij het kasteel van Vorden begint deze etappe en loopt door tot aan Ruurlo, we zijn in de Achterhoek beland en dit is het land van de landhuizen en kastelen. Daarnaast is er in het gebied een typisch coulisselandschap. Dit is een half-open landschap waar velden worden afgewisseld met bossen. Je wandelt over de vele zandwegen door het gebied. Vanwege de droogte stonden hier vele sloten en kanalen leeg. Het was zo droog dat je door de Baakse beek kon je heen kon lopen zonder natte voeten te krijgen.
Kasteel Vorden
Vanaf het Station Vorden is het niet zo ver naar het Kasteel van Vorden. Dit is ook gelijk een hoogtepunt van deze etappe. Het kasteel stamt uit 1208 en was in bezit van de Heren van Vorden. In 1580, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd het geplunderd en dertig jaar later hersteld. Het huis is door de eeuwen heen eigendom geweest van een waslijst aan adellijke geslachten, waaronder dat van Ripperda. Zo staat Wigbolt Ripperda bekend om het feit dat hij de leiding gaf tijdens het beleg van Haarlem. Na de Tweede Wereldoorlog heeft het kasteel lang leeggestaan en raakte het meer en meer in verval. Na restauratie in 1976 werd het kasteel het gemeentehuis van Vorden. Door de gemeentelijke herindeling was het niet meer nodig als gemeentehuis en sinds 2004 beheert de familie Rodink het kasteel. Het wordt nu gebruikt als huwelijkslocatie en hotel. Bij het kasteel staat ook de Lodewijkslinde. Hier rustte Lodewijk XIV in 1672. Al leek het wel dat de boom z’n beste tijd al gehad had.
Halte Brandenborch
Onderweg kom een groot spandoek tegen van Stopplaats Brandenborch, dit was een voormalige halte tussen 1878 en 1930 waar de trein onderweg stopte. Op een bepaalde manier wilde de bewoners hier graag naar terugkijken.
Bos en Houtdag in Ruurlo
Onderweg kwam ik nog langs een evenement dat Staatsbosbeheer had georganiseerd. Op 17 september organiseerde Staatsbosbeheer een bos en hout dag in Ruurlo. Een open dag waarbij alles te zien, te doen en te leren was over bos, bomen en hout. Staatsbosbeheer blikt terug op een geslaagde open dag met 500 bezoekers. Hier stonden diverse kraampjes. Zo heb ik nog even gesproken met een studente bosbouw en ze stond daar namens de opleiding. Ze vertelde heel enthousiast over het werk dat ze tijdens haar stages had gedaan.
Molenplateau Ruurlo
Onderweg kom ik nog een verhoging in het landschap tegen. Op deze verhoging heeft tot 1830 een molen heeft gestaan. De molen is inmiddels afgebroken en er staan veel meer bomen in het gebied. Het molenplateau is een uitkijkpunt over naastgelegen heideterrein.
Kasteel Ruurlo
De etappe eindigt bij Kasteel Ruurlo, je kunt het kasteel helaas niet zien vanaf de route. De slotgracht en de Baakse Beek staan helemaal droog. De verdediging van het kasteel is niet optimaal als de ridders komen! Vanwege de droogte van afgelopen zomer staan vele sloten en beken in dit gebied helemaal droog.
Conclusie
Het is een mooi en afwisselend half open landschap, waar je ook tussen de weides doorloopt en door kleine bossen. Verder is het een prachtig coulisselandschap waar je over diverse zandwegen doorheen loopt.
In het rijk van Nijmegen kun je mooi wandelen. Het landschap is er glooiend en je hebt er prachtige vergezichten in dit glooiende landschap. Deze trage tocht doet z’n naam eer aan en kronkelt door het landschap. In deze omgeving liggen meerdere trage tochten zoals: Trage Tocht Beek-Ubbergen en Trage Tocht Berg en Dal, maar voor nu houden we het bij die van Beek. De route loopt bijna alleen maar over onverharde paden en is echt adembenemend.
Beginpunt in Beek
De route start bij de Bushalte Van Randwijckweg in Beek bij een waterrad in Beek. Hier wandel je het plaatsje door en ga je omhoog. Je komt hier in het gebied van de diepe dalen, kastanje bossen, holle wegen en adembenemende vergezichten.
Hoogstamboomgaarden
Bomen met appels en peren van oude bijna vergeten rassen. Appels zoals de de dubbele bellefleur en oude peren soorten. Ze bestaan nog in deze hoogstamboomgaarden. In het verleden werd fruit geteeld in hoge bomen, dit gaat terug tot de middeleeuwen. Tegenwoordig zijn de bomen zo geteeld dat ze makkelijk vanaf de rond te plukken zijn. Deze hoogstam fruitbomen staan er nu niet alleen nog maar om fruit te produceren, maar ook omdat in de schaduwen van deze bomen een bijzonder milieu is ontstaan. Zo groeien er wilde planten die op veel plekken bijna niet meer bestaan.
Slingerende haag & Tuun
Vroeger voordat het prikkeldraad bestond hadden de boeren een haag om het vee in de weide te houden. Deze worden op verschillende plekken weer in ere hersteld omdat het erg goed is voor de biodiversiteit. Een andere manier om een weide af te scheiden is een tuun. Dit zijn rechtopstaande gevochte takken.
Landschapsmuseum
Onderweg komen we langs een klein museum dat verschillende landschappen in miniatuur heeft nagebouwd. Je vind er diverse Nederlandse landschappen. Zelf zijn we hier niet naar binnen geweest.
Mergelp
De Mergelp was een middeleeuwse burcht op de Duivelsberg en op een steenworp afstand van de Duitse grens. Deze burcht was nodig het gebied tussen Nijmegen en Kleef te overzien. Door alle struiken was het lastig om vanaf dit punt iets te zien.
Pieterpad
Onderweg komen we nog twee richtingaanwijzers van het Pieterpad tegen. Zo kruis je hier het Grote Rivierenpad (LAW6) en het Streekpad Nijmegen (SP3). Verderop kruisen we het Airborepad dat van Lommel naar Eindhoven via Uden en om Nijmegen heen naar Arnhem loopt.
Landgoed van Jurgens & De But
Tussen de Oude Kleefsebaan en de Zevenheuvelenweg wandel je door een afwisselend landschap, waar je door het glooiende landschap heen loopt. Aan de overkant van deze weg wandel je door het net zo mooie “De But” Hier bevind zich ook de gelijknamige camping.
Berg en Dal & Heerlijkheid Beek
De route kronkelt door richting het Dorpje Berg en Dal waar je ook zo weer door bent. In Berg en Dal heb je een prachtig uitzicht over “De Heerlijkheid Beek” waar je een mooie zichtlijn hebt naar de kerk.
Terug naar Beek
Zo kronkel je door het prachtige landschap langs de Beek de Oorsprong terug naar het waterrad loopt.
Conclusie
Het is echt een prachtige route. Hou er wel rekening dat je voldoende tijd inplant, wij hebben er 5,5 uur over gedaan en volgens de GPS was het 18 km in plaats van 15 km. De route was adembenemend en het gebied is echt prachtig.
Het kleine hanzestadje Maasbommel, dat het formaat heeft van een dorp, gaat terug naar het jaar 1400. In deze tijd vierde het hanzesteden verbond hoogtij. Dit verbond was van oorsprong een samenwerkingsorganisatie van kooplieden uit Duitse steden rond de Oostzee en aan de Noordzee. In Nederland zijn aan de IJssel en het huidige IJsselmeer diverse Hanzesteden te vinden.
In de haven was de Kamper Kogge aangemeerd. Dit is een authentieke reconstructie van een handelsschip uit de veertiende eeuw. Dit schip is compleet met middeleeuwse bemanning die alles kan vertellen over het leven in de Hanzetijd. Zo vertelde een bemanningslid dat er geen vaste plekken waren om te slapen, net hoe hoe het uitkwam overnachtte men.
Er waren verder handwerkers aanwezig die oude ambachten uitvoerden, zoals het borduren, kleren maken, aflaten verkopen en een smid. Het is mooi om te zien dat sommige groepen er heel veel tijd besteden om echt terug te gaan naar die tijd.
Naast het re-enactment gedeelte was er ook een rommelmarkt waar oude spullen konden worden verkocht.
Het was leuk te zien hoe ze zo enthousiast konden vertellen over de ambachten en het leven op een Kogge.
In Wichmond start deze etappe en je wandelt door het Achterhoekse coulisselandschap. Dit is een half open landschap dat wordt afgewisseld door kleine bossen, houtwallen, struiken en weides. Midden in het bos begint deze etappe en je wandelt door tot aan Ruurlo. Omdat in Wichmond alleen met de belbus te komen is heb ik deze samengevoegd met een voorgaande etappe.
Wichmond
De etappe begint midden in het bos. Via landelijke paden kom je langs diverse boerderijen en kleine akkers. Bij een oude boerderij stond een bankje voor het huis met uitzicht over de velden, hier heb ik even rustig wat fruit gegeten. Het stuk tot aan het landgoed Hackfort wandel je over onverharde wegen.
Landgoed Hackfort
Het landgoed begon ooit als een eenvoudig woonhuis. In de loop van de tijd groeide het uit tot een compleet goed met kasteel, boomgaarden, weides en graanakkers. Aan de Baakse Beek staat een oude watermolen. Het is een onderslagmolen die als korenmolen is wordt gebruikt. Bij een onderslagmolen loopt het water er onderdoor. De molen dateert uit het jaar 1700. Het is een heerlijke plek om te wandelen en rond te kijken.
Eldersmaat
Aan deze laan met klinkers staan een aantal oude boerderijen die in 1880 zijn gebouwd. Zo kom je langs het rijksmonument Vogelenzang. Dit is een typische boerderij voor deze regio. Je wandelt verder richting Vorden over een stuk onverhard en daarna rustig landwegen totdat je bij een grote laan aankomt
Kasteel Vorden
Je komt aanlopen over een brede laan die naar het Kasteel loopt. Ik kwam hier nog een oud camperbusje tegen die hun avondeten aan het opeten waren. Zo wandel je de laan verder in. Hier kruis je het Pieterpad ook en hier eindigt ook het eerste boekje van dit pad. Dit op ongeveer de helft van het Pieterpad.
Kasteel Vorden werd al genoemd in de 12e eeuw. Vorden is ontstaan aan een doorwaadbare plaats in de beek. In 1540 is het kasteel verbouwd naar de huidige vorm. In de jaren 70 was het gebouw heel er verwaarloosd, dus heeft de gemeente het gekocht en er een raadszaal van gemaakt. Inmiddels de gemeente Vorden samengevoegd met Bronckhorst (inclusief de gemeenten: Hengelo Gelderland, Hummelo en Keppel, Steenderen en Zelhem) en is het verkocht aan een particuliere eigenaar.
Vanaf Kasteel Vorden is het niet ver meer naar het station van Vorden, hier rijdt Arriva met dieseltreinen.
Conclusie
Het is een afwisselende route door het Achterhoekse coulisselandschap. Je komt langs mooie oude boerderijen, een watermolen met landhuis en eindigt bij Kasteel Vorden.
De derde regio van het Trekvogelpad heb ik afgerond! In juli ’21 ben ik begonnen met deze lange afstandswandeling die ik in losse etappes loop. Zo ben begonnen in Bergen aan Zee en ben ik via Amsterdam naar Naarden gelopen, dat was de eerste provincie. In het deel daarna ben ik over de Utrechtse Heuvelrug gelopen Bij deze blog zit een een filmpje waar ik door de Veluwe tot aan de IJssel wandel.
Binnenveldse Hooilanden
Halverwege etappe 14 wandel je de grens met Gelderland over. De Binnenveldse Hooilanden zijn de Edese wetlands. Het Binnenveld is in de Late Middeleeuwen ontgonnen en ingericht, en wordt gekenmerkt door lange rechte wegen en gebruik als weidegrond. Het natuurgebied is een hooiland, waar weidevogels kunnen broeden.
Hessenroute op de Ginkelse Heide
Op de Ginkelse heide zijn nog sporen te vinden van oude karrensporen. Dit zijn sporen van oude Hessenweg. Hessenwegen zijn oorspronkelijk 17de eeuwse handelswegen die vanuit Duitsland via Ede naar Utrecht en Amersfoort liepen.
Airborne Ginkelse Heide
De slag om Arnhem begon zondagmorgen 17 september 1944 met bombardementen. Op de Ginkelse Heide lande op 18 september 1944 de 4de Britse parachute brigade. Vanuit het vliegtuig zagen de mannen de heide in brand staan, dit zorgde er niet voor er soldaten weigerden te springen. Nadien begon de opmars richting Arnhem voor Operation Market Garden. Het was voor de geallieerden en Nederland grotendeels een mislukking doordat de brug in Arnhem over de Rijn niet kon worden ingenomen.
Mosselse Zand
Vlak voor Otterlo kom je nog langs een stuifzand gebied. Aan het eind van de negentiende eeuw was bijna 80.000 hectare in Nederland stuifzand.
Nationaal Park De Hoge Veluwe
Buiten Otterlo kom je aan bij de ingang van het nationale park. Hier moet je een entreekaart kopen om verder te mogen.
Het Grote Museum
Aan de zuidkant van de Franse Berg wilde Helene Kröller-Müller een museum voor haar kunstcollectie bouwen. In 1921 werd er met de bouw begonnen. Het werk werd in 1922 vanwege de financiële problemen stilgelegd. De economische crisis van de jaren dertig sloegen toe en het project werd nooit afgerond.
Jachthuis Sint Hubertus
Het Jachthuis Sint Hubertus, het voormalige buitenverblijf van het echtpaar Kröller-Müller, is een iconisch gebouw. In 1914 besloot de familie tot de bouw van een buitenhuis. De bouw duurde van 1915 tot 1920.
Schenkenshul
De naam Schenkenshul is ontstaan door twee broers die zilver gesloten hebben uit het naburige klooster en hier dit mogelijk hier hebben hebben verstopt.
Loenense waterval
De Vrijenbergspreng is gegraven om het Apeldoorns kanaal te voorzien van water. De grote en kleine Loenense waterval zijn er om het hoogte verschil van 15 meter te overbruggen.
Apeldoorns kanaal
In 1842 heeft de koning opdracht geven om het Apeldoorns kanaal te laten graven. Er was over twee bruggen discussie wie deze zal betalen, dus heeft Koning Willem één deze bruggen zelf maar betaald. De Hallse brug wordt sinds dien ook de Koningsbrug genoemd.
Tussen Veluwemassief & IJsseldal
Na Hall wandel je over het Leusveld. Dit landgoed ligt precies op de overgang van de Veluwe naar het IJsseldal, waar zand overgaat in rivierklei. Het is vanouds een nat, venig gebied.
Bronkhorsterveer
Met de veer steek je de rivier de IJssel over, je komt dan in het volgende gebied: De Achterhoek.
Aan de rand van de Veluwe begint deze etappe en loopt door het IJsseldal naar de achterhoek. Het IJsseldal is meer een agrarisch landschap met af en toe een bos.
Route tips
Het is met 25 kilometer een van de langste etappes van het Trekvogelpad. Je kunt deze etappe natuurlijk opsplitsen. Zelf heb ik deze etappe tijdens een wandelweekend afgelegd. Ik ben in dat weekend begonnen in Hoenderloo en heb in Hall (vlak bij Eerbeek aan het Apeldoorns kanaal) overnacht en ben via Wichmond naar Vorden gewandeld.
Veerpond tijdens de wandeling
Onderweg kom je een veerpond tegen, bij hoogwater, harde wind vaart deze niet. Op hun site staat dat aangegeven. Deze veer accepteert alleen contant geld. Op 10 juli ’22 heb ik er €1 betaald.
Loenen
Deze etappe begint in het dorpje Loenen dat op de rand van de Veluwe ligt. Onderweg kom ik nog een brede beek tegen waar, in dit bos, op de lantaarnpaal hangt: Hier kun je alleen pinnen. Dat vond ik leuk om even te melden. Langs de sportvelden wandel je het dorp uit. Tot aan Eerbeek wandel je door de velden over rustige asfaltwegen.
Onderweg kruisen we het Maarten van Rossumpad, Het pad loopt van zuid naar noord. Ook dit pad wordt met rood wit aangeven maar bij de kruisingen stonden de routenamen er ook bij.
Landgoed Huis te Eerbeek
Na een stuk asfalt komen we bij het landgoed uit. Landgoed Huis te Eerbeek, dat stamt uit de middeleeuwen. Het ligt er adembenemend bij, omzoomd door oude eiken en beuken, het gebouw spiegelt zich in een grote vijver met fontein. Het huis is aangepast aan de moderne tijd en doet nu dienst als hotel.
Watermolen
Iets voorbij het landhuis staat een watermolen. Deze molen is gebouwd in 1632. Het is de enige nog werkende bovenslag watermolen van Nederland. In het verleden werd hier olie uit beukennootjes gehaald, alleen dat is verboden omdat er dan een giftige stof vrijkomt. Tegenwoordig slaat de molen alleen nog olie uit lijnzaad.
Apeldoorns kanaal
In 1824 werd er door de kanalen koning (Koning Willem de eerste) opdracht gegeven om een kanaal te graven die uiteindelijk doorloopt van Dieren naar Hattem. Het kanaal werd tussen 1829 en 1866 gegraven. Een opvallende feit is dat twee bruggen door de koning zelf zijn betaald. Er was een onenigheid tussen de gedeputeerde staten van de provincie Gelderland en de hoofdingenieurs van waterstaat. Het probleem werd voorgelegd aan de koning en de koning besloot om het benodigde bedrag uit eigen zak te betalen. De beide bruggen waaronder de Hallse brug werden aangeduid als “de Koningsbrug”. Door toenemende concurrentie en schaalvergroting wordt het kanaal niet meer gebruikt. Het laatste binnenvaartschip voer door het kanaal in 1973.
Natuurkampeerterrein Het Hallse Hull
Aan het Apeldoorns kanaal ligt een camping die door de vrijwilligers van de Nivon wordt uitgebaat. Ondanks dat ze vrijwilligers gebruiken om de camping te runnen is kost het nog €15,52 voor één nacht en ze verwachten dat je lid bent. Bij de meest eenvoudige optie raak je al drie losse kostenposten. De camping zelf was goed onderhouden en de basis voorzieningen zijn aanwezig. De Nivon zet ook de route uit, dus ik hoop dat ze het goed besteden.
Ludgeruskerk in Hall
We komen aan in het slechts 450 inwoners tellende Hall, dat valt onder de Gemeente Brummen. De hervormde Ludgeruskerk steekt boven het hele dorp uit. Dit dorp heeft een pittoresk kerkje in de laat-gotische stijl. Ik was er exact op het hele uur dus ik heb de kerkklokken ook gehoord.
Tussen Veluwemassief & IJsseldal
Na Hall wandel je over het Leusveld. Dit landgoed ligt precies op de overgang van de Veluwe naar het IJsseldal, waar zand overgaat in rivierklei. Het is vanouds een nat, venig gebied.
Landgoed Engelenburg
Vanuit het Leusveld wandel je zo door naar het volgende landgoed. Bij dit landgoed zit een golfbaan en een landhuis. Het landhuis is gebouwd op de plek waar oorspronkelijk een middeleeuws kasteel stond. Het werd in 1624 door het Spaanse leger in brand gestoken en verwoest tijdens de Inval van de Veluwe. Begin negentiende eeuw bouwde Jacob Schimmelpenninck II op de grondvesten van het kasteel een nieuw landhuis, dat hij voor de jacht gebruikte.
Brummen
Over de Eerbeekseweg (N787) wandel je het dorpje binnen, je komt er langs het treinstation. Je wandelt door het centrum en over het marktplein richting de IJssel. Met de veer ga je naar naar Bronckhorst.
Bronkhorst
Deze plaats noemt zich de kleinste stad van Nederland. Het verkreeg in 1482 stadsrechten, alhoewel het met 157 inwoners niet meer dan een gehucht is. Door een stadsbrand in 1633 zijn alle middeleeuwse huizen verwoest, maar Bronkhorst heeft enkele goed gerestaureerde stadsboerderijen. Het dorp is een levend openluchtmuseum met 38 rijksmonumenten. In December wordt er net als in Deventer een Dickens festijn georganiseerd.
Baakse Beek
Na Bronkhorst wandel je over rustige plattelandswegen. Het landschap is inmiddels veranderd in een coulissenlandschap. Dit is een halfopen landschap dat wordt gekenmerkt door een lapjesdeken van kleine onregelmatige percelen die worden afgeschermd door heggen, houtwallen of muurtjes. Onderweg zie ik dreigende wolken en krijg ik nog een klein buitje over mij heen, maar gelukkig is het al snel weer droog. Over de N314 loop je een stuk door de weilanden parallel aan de Baakse Beek. Je loopt hier letterlijk tussen de koeien door. Iets verderop zien we een klein kalfje, ik denk denk dat dit de eerste dag is uit het leven van dit kalfje.
Wichmond
Het laatste dorp van deze etappe is Wichmond. De abraham borden stonden in de tuin en verderop was het feest in het lokale café. Qua openbaar vervoer moet je hier niet zo veel van verwachten, er stop hier af en toe een belbus.
Conclusie
Het is een afwisselend landschap met stukken asfalt maar ook door kleine bossen. Het landschap veranderd wel enorm tijdens het wandelen en die afwisseling waardeer ik.
