Hertogenpad | Qdraw; weblog

21 maart 2023 • Noord-Brabant maart 21, 2023 at 6:30 pm Qdraw

Hertogenpad etappe 4a van Nieuwkuijk naar ’s-Hertogenbosch (2023)

In deze etappe wandel ik van het dorpje Nieuwkuijk naar Den Bosch. Eerst een stuk over een dijk langs Nieuwkuijk en Vlijmen en daarna over het halve-zolenlijntje (Langstraatspoorlijn) richting Den Bosch om door de buitenwijk via het Paleiskwartier op het station uit te komen. Ik heb deze etappe gecombineerd met etappe 3b.

Nieuwkuijk

Het dorpje Nieuwkuijk ligt tussen Drunen en Vlijmen en ligt in de gemeente Heusden. Het dorp heeft ongeveer 2.000 inwoners. De Molen van Nieuwkuijk is een monumentale stellingmolen uit 1895, gelegen in het Brabantse dorp. De molen is een beeldbepalend onderdeel van het dorpsgezicht en wordt soms nog gebruikt als korenmolen. De molen is regelmatig geopend voor publiek en er worden diverse activiteiten georganiseerd.

Limietpaal

Sinds 1785 staat er een limietpaal langs de dijk die de grens vormde tussen het hertogdom Brabant en het graafschap Holland. Deze paal werd geplaatst door het Heemraadschap van den Hooge Maasdijk van Stadt en Land van Heusden, dat te vergelijken is met het huidige waterschap. (Aa en Maas in dit gebied)

Heidijk

De Heidijk is al sinds de middeleeuwen aangelegd om dorpen in de Oostelijke Langstraat te beschermen tegen hoogwater van de Maas. In 1880 brak de dijk door, wat resulteerde in een watersnoodramp die het Land van Heusden en Altena overstroomde en het Nieuwkuijkse Wiel vormde. Het wiel heeft een inhoud van ongeveer 100.000 kubieke meter water en groeien de volgende waterplanten: aarvederkruid, kranswieren en de volgende stuik soort: gagelstruiken. De Heidijk is ook een belangrijke verbindingsweg tussen natuurgebieden voor dieren en planten.

Turf

Het Vlijmens Ven werd vanaf de late middeleeuwen uitgebaggerd om er turf uit te steken, dat vervolgens naar legakkers werd gebracht om te drogen. Turf werd gebruikt als brandstof voor kachels en werd per boot vervoerd over de Bossche Sloot naar Den Bosch.

Vlijmens Ven

Het Vlijmens Ven was vroeger een moerassig en onbewoond gebied dat later door agrariërs werd gebruikt voor het verbouwen van gewassen en het produceren van band- en griendhout. Het gebied is nu onderdeel van Natura 2000 en beschermd als Europees natuurgebied vanwege de zeldzame planten en dieren die er te vinden zijn, zoals orchideeën. Het Vlijmens Ven is een bijzonder kwelgebied en eigendom van Natuurmonumenten, die er agrarische gronden hebben ontwikkeld tot natte schraallanden.

Moerputten

De Moerputtenbrug is een voormalige spoorwegbrug gelegen in het natuurgebied de Moerputten nabij ‘s-Hertogenbosch. De brug is gebouwd tussen 1881 tot 1887 en was onderdeel van de Langstraatspoorlijn. Tegenwoordig is de brug een geliefde bestemming voor wandelaars en natuurliefhebbers vanwege het prachtige uitzicht over het moerasgebied en de historische waarde als industrieel erfgoed.

Den Bosch

Achter het ziekenhuis kom je de stad binnen en wandel je door de buitenwijken van Den Bosch om vervolgens in het paleiskwartier aan te komen. Het Paleiskwartier in Den Bosch is een moderne wijk die in de afgelopen decennia is ontwikkeld, met moderne architectuur, hoogwaardige kantoor- en woongebouwen en veel groen.

Conclusie

De wandeling van Nieuwkuijk naar Den Bosch biedt een diversiteit aan landschappen, geschiedenis en natuur. Van het beschermde natuurgebied Vlijmens Ven tot aan de voormalige historische Limietpaal en de Moerputtenbrug. De moderne wijk Paleiskwartier biedt een mooi contrast met de natuurlijke omgeving en maakt de wandeling compleet.

Dit bericht is geschreven door: Dion

Tags: 's-Hertogenbosch, Den Bosch, Hertogenpad, Moeras, Wandeling

Gecategoriseerd in: Noord-Brabant

12 maart 2023 • Noord-Brabant maart 12, 2023 at 6:49 pm Qdraw

Hertogenpad etappe 3b van Waalwijk naar Nieuwkuijk (2023)

In deze etappe wandel je door het Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen steek je het Drongelens kanaal over om een stuk door de weilanden naar Nieuwkuijk te wandelen waar deze etappe is afgelopen. Ik zelf heb deze etappe gecombineerd met etappe 4a.

Baardwijkse Overlaat

De Baardwijkse Overlaat is aangelegd in 1766 als waterberging voor overtollig Maaswater en diende tevens als verdedigingselement in de Zuiderwaterlinie. In 1794 brak er echter een dijk door tijdens een poging om te voorkomen dat de Fransen Heusden zouden innemen, wat resulteerde in het ontstaan van een diepe plas genaamd het Nieuwe Wiel. Tegenwoordig heeft de Baardwijkse Overlaat voornamelijk een recreatieve functie en wordt het bezocht door mensen die komen wandelen, fietsen of vissen. Het blijft echter een belangrijk onderdeel van de Nederlandse watergeschiedenis.

Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen

Zo wandelen we door de Loonse en Drunense Duinen. Dit is een groot natuurgebied in Noord-Brabant, dat bekend staat om zijn uitgestrekte zandvlaktes en heidevelden. Het gebied beslaat meer dan 3.500 hectare en trekt jaarlijks veel bezoekers die hier komen genieten van de natuur. Het is ook de thuisbasis van verschillende planten- en diersoorten, waaronder zeldzame insecten en reptielen, en is daarom een belangrijk natuurgebied in Nederland.

Giersbergen

Vanuit het bos loop je zo in de richting van het kleine dorpje Giersbergen. Het dorp is omgeven door prachtige natuur. Daarnaast heeft Giersbergen enkele historische boerderijen waar je tussendoor loopt. Iets verderop bevind zich De Drie Linden, dit is een gezellig restaurant en café. Het is een populaire plek voor zowel lokale bewoners als toeristen die genieten van de combinatie van lekker eten en het prachtige landschap.

De Airborne onderduikers van de Kampina

Op 17 september 1944 landde een Brits zweefvliegtuig bij Drunen nadat de sleepkabel brak. De bemanning en de militaire uitrusting werden achtergelaten toen de Duitsers naderden. De Britse parachutisten slaagden erin om uit handen van de Duitsers te blijven en via schuilplaatsen kwamen ze uiteindelijk op 24 oktober 1944 Boxtel binnen, waar ze werden bevrijd door de Schotse 51e Highland Divisie. Een aantal parachutisten kwamen eerder terecht in ‘s-Hertogenbosch en werden bevrijd door de 53e Welsh Divisie.

Grenspaal Holland en Brabant 1795

Onderweg kom je de Grenspaal 1795 tegen, ook wel bekend als ‘De Markering’. Dit is een historische grenspaal die sinds 2010 op de oude grens staat . De paal diende oorspronkelijk als grensmarkering tussen Holland en Brabant en heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de regio.

De eerste knoppen

De eenstijlige meidoorn is een veel voorkomende struik in Europa die vaak wordt gebruikt voor heggen. Het staat bekend om zijn doornige takken en witte bloemen die in het voorjaar bloeien en later rode bessen produceren. De plant heeft ook een rijke geschiedenis van medicinaal gebruik en wordt nog steeds gebruikt in kruidengeneeskunde.

Nieuwkuijk

Dan komen we aan in Nieuwkuijk. Dit is een dorp in de gemeente Heusden. Het dorp heeft ongeveer 2.000 inwoners. Deze etappe eindigt bij de Emmamolen.

Conclusie

Deze wandelroute door het Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen biedt een mix van natuur en geschiedenis. Je wandelt door het prachtige natuurgebied dat bekend staat om zijn uitgestrekte zandvlaktes en heidevelden. Gelukkig zijn de meeste paden onverhard, alleen het laatste stuk richting Nieuwkuijk is een beetje saai. Onderweg kom je historische grenspalen tegen en loop je door het kleine dorpje Giersbergen. De route eindigt in Nieuwkuijk bij de Emmamolen. Vanwege de bereikbaarheid heb ik deze etappe gecombineerd met etappe 4a.

Dit bericht is geschreven door: Dion

Tags: Hertogenpad, Loonse en Drunense duinen, Waalwijk, Wandeling

Gecategoriseerd in: Noord-Brabant

28 februari 2023 • Noord-Brabant maart 12, 2023 at 6:16 pm Qdraw

Hertogenpad etappe 3a van Kaatsheuvel naar Waalwijk (2023)

Vanaf de Efteling wandel je door het natuurgebied De Loonse en Drunense Duinen, langs een voormalige munitiedepot. Deze etappe eindig ik ten hoogte van Waalwijk

Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen

De Loonse en Drunense Duinen. In het centrale deel ligt een grote open stuifzandvlakte, die tot één van de meest uitgestrekte, nog levende stuifzandgebieden van West-Europa behoort. Hier zijn nog stukken waar de wind het zand van de ene plek wegblaast om het vervolgens ergens anders in de luwte weer af te zetten. Dit levende stuifzand is een zeldzaamheid geworden en daarmee ook de bijzondere dieren en planten die er voorkomen. Naast het uitgestrekte stuifzandgebied met zijn bossen, heide en korst- mossteppen, behoren ook het natte en bosrijke natuurgebied De Brand, Landgoed Plantloon en de voormalige landbouwenclave Hengstven tot dit Nationaal Park.

Het ontstaan van een natuurruïne Het zand van De Loonse en Drunense Duinen is hier in de laatste ijstijd door poolwinden in de vorm van een hoge dekzandrug afgezet en was lange tijd door oerbos bedekt. In de veertiende eeuw werd het bos ten behoeve van brandhout en landbouwgrond gekapt. De heidevelden die hier voor in de plaats kwamen werden begraasd door het vee van de boeren. De heide werd geplagd en vermengd met mest gebruikt om de akkers productief te houden. De toch al arme zandbodem van de heide verarmde door die continue afvoer van voedingsstoffen steeds meer, waardoor de heide zich steeds moeilijker kon herstellen. Er ontstonden dode open plekken in de begroeiing en de wind kreeg sinds lange tijd weer vat op het zand. De zandverstuivingen breidden zich steeds verder uit en zijn pas in de negentiende eeuw enigszins beteugeld door grootscheepse bos- aanplanten. Zo kon het stuivende zand de omliggende landbouwgronden geen overlast meer bezorgen. Temidden van de bossen beweegt het zand echter nog altijd

M.A.St.

Nog maar weinig herinnerd zich aan het explosieve verleden hier in het nationaal park. De naam M.A.St. is daarnaast ook niet veel zeggend, maar de geschiedenis heeft wel degelijk de sporen nagelaten.

In de Tweede Wereldoorlog had de Duitse bezetter een groot munitiedepot genaamd MA St Op, tussen 1941 en 1944. Het depot bevond zich op een gebied van 300 hectare, met meer dan 130 munitiebunkers, parkeerplaatsen met camouflage mogelijkheden, een kilometer lange loopgraaf, barakken voor de manschappen, een kantine, een voetbalveld en zelfs een zwembad. Het hele terrein was omheind met een 3 meter hoog prikkeldraadhekwerk.

Tijdens de oorlog mocht Natuurmonumenten het omheinde gebied niet betreden, nadat de Duitsers het overnamen. Boswachter Jan Peijnenburg en directeur Eshuis van Natuurmonumenten probeerden de Duitsers aan te spreken op hun activiteiten die het bos aantastten, maar tevergeefs. Veel over het ontstaan van de MA St is bekend uit de verslagen en brieven die zij schreven over hun waarnemingen.

Het munitiedepot was nodig voor de bommenwerpers en jagers die vanaf vliegveld Gilze-Rijen opstegen. Opslag bij het vliegveld vonden de Duitsers te riskant vanwege de regelmatige bombardementen door de geallieerde troepen. Daarom werd op veilige afstand van het vliegveld een opslagplaats ingericht in de Loonse en Drunense Duinen. De munitie werd via station Waalwijk aangevoerd en met speciale vrachtwagens verder vervoerd.

Een regionale verzetsgroep genaamd de Groep André was actief in het gebied van de Langstraat. Zij maakten in mei 1944 een gedetailleerde schets van de MA St, wat ons een aardig beeld geeft van hoe het complex eruit gezien moet hebben.

Met de landing van de geallieerden in Normandië op 6 juni 1944 kwam de bevrijding steeds dichterbij. De Duitsers bliezen de aftocht, maar niet zonder hun sporen uit te wissen. Dat leidde uiteindelijk tot Dolle Dinsdag op 5 september 1944. Op 3 september waren de oorverdovende ontploffingen te horen van de bombardementen door de geallieerden op vliegveld Gilze-Rijen. Op 4 september waarschuwden de Duitsers de bewoners van Kaatsheuvel dat ze de MA St op zouden blazen. Op 5 september ging het munitiedepot met alle bunkers, barakken, keuken en eetzaal met veel geweld de lucht in. Enorme explosies schokten de omgeving en ruiten braken tot 10km ver. Tegenwoordig is de natuur weer baas in eigen huis en is de MA St opgegaan in het groen.

Kaatsheuvelse IJsbaan

De aanleg van de Kaatsheuvelse IJsbaan gaat terug naar een tijd met meer strenge winters en dus vaker sneeuw en ijs. De plas dateert dan ook uit de vorige eeuw en is midden in de crisisjaren 1929-1940 gegraven. Het Rijk zocht werkverschaffingsprojecten om de vele werklozen – niet altijd vrijwillig – aan het werk te helpen. De gemeente Loon op Zand droeg deze locatie voor om er een ijsbaan aan te leggen. Tijdens de grote depressie kon het de bewoners uit de omgeving wat wintervertier bieden. In 1939 wilde de gemeente er een zwembad van maken maar de oorlog en de aanleg van het munitiecomplex dwarsboomde deze plannen. De Efteling legde in 1952 op eigen terrein een zwembad aan en de betrokkenheid stopt daarna ook met dit project.

Etappe einde

Deze etappe eindig ik iets ten zuiden van Waalwijk om deze een volgende keer te hervatten door het prachtige nationaal park Loonse en Drunense Duinen

Conclusie

Dit gedeelte van de etappe is echt prachtig, je wandelt bijna alleen maar over onverharde wegen. Daarnaast is het verhaal over het munitiecomplex ook erg indrukwekkend. De bossen, heides en zandvlaktes zijn zeker de moeite waard om te bekijken.

Dit bericht is geschreven door: Dion

Tags: 'Efteling', Hertogenpad, Loonse en Drunense duinen, Waalwijk, Wandeling

Gecategoriseerd in: Noord-Brabant

27 februari 2023 • Noord-Brabant februari 27, 2023 at 8:41 pm Qdraw

Hertogenpad etappe 2b van Tilburg noord naar Kaatsheuvel (2023)

Dit tweede gedeelte van de etappe loopt door het veen gebied het Moerveen en loopt langs het dorpje De Moer, langs de golfbaan de Loonsche Duynen en achter de attractiepark de Efteling langs waar deze etappe eindigt bij de N261.

Moerveen

Achter de Coca-Cola fabriek en Tesla begint een natuurpad dat loopt land het Moerveen. Het is een omvangrijk gebied met bos, heide en vennen. En Schotse Hooglanders. Bij een hek waar ik door moet, staat een waarschuwing dat deze dieren onvoorspelbaar kunnen. De beheerder is er in geslaagd met het Plan Lobelia hier de ongerepte natte heide weer terug te krijgen. Flora en fauna hebben zich hersteld en Schotse Hooglanders zorgen er voor een grotere variatie aan begroeiing. Het heidelandschap wordt kort gehouden door een kudde Schotse Hooglanders. Deze kolossen zorgen ervoor dat het zanderige heidelandschap niet wordt overgenomen door de bossen uit de omgeving.

Huis ter Heide

Het natuurgebied waar je nu doorheen loopt heet Huis ter Heide. Er zijn meerdere plaatsen met deze naam maar ik doel hier op het natuurgebied. Midden in het gebied bevindt zich een karakteristiek wit landhuis uit 1864. Wandel in natuurgebied Huis ter Heide in Brabant naaldbossen en loofbossen afgewisseld met open velden en weidse vennen. Het noordelijk deel van Huis ter Heide was tot ongeveer 1900 heidegebied met grazende schapen. Begin van de twintigste eeuw werd het gebied vol geplant voor de houtproductie – dit was nodig voor de mijnbouw in Limburg. Er wordt nu steeds meer variatie aangebracht in de eentonige dennenbossen en het gebied wordt steeds aantrekkelijker voor vogels en zoogdieren.

Duikse Hoef

Zo wandel je verder en het landschap rond Loon op Zand en Kaatsheuvel wordt gekenmerkt door bossen, heide, akkers en weilanden. Ook zijn er een aantal historische buurtschappen die zijn ontstaan doordat men zich vroeger bijna altijd vestigde op de overgang van hogere gronden in de nabijheid van een beekdal. Een voorbeeld van zo’n buurtschap is de “Duikse Hoef”.

Efteling

Het gebied is gelegen aan de Eftelingsestraat, die zijn naam weer ontleent aan het buurtschap Efteling waarnaar ook het huidige park is vernoemd. In het midden van de negentiende eeuw vond men hier een tiental boerderijen. Kleinschalige landbouw werd afgewisseld met heidevelden. Door de bemesting ontstonden bolle akkers. Houtwallen van eiken werden aangeplant voor beschutting. In de tweede helft van de negentiende eeuw schakelden de boeren over naar het kweken van eikenhakhout, om de schors te verkopen aan de leerlooiersindustrie. De landbouwcrisis aan het eind van de negentiende eeuw leidde er echter toe dat het gehucht geheel verlaten werd.

Einde van de etappe

En zo eindigt de etappe aan de N261 met op de achtergrond de attracties van het pretpark. Vanwege het feit dat de afstanden niet uit kwamen heb ik deze etappe gecombineerd met etappe 3a.

Dit bericht is geschreven door: Dion

Tags: 'Efteling', Hertogenpad, Tilburg, Wandeling

Gecategoriseerd in: Noord-Brabant

12 februari 2023 • Noord-Brabant maart 12, 2023 at 6:18 pm Qdraw

Hertogenpad etappe 2a van Dongen naar Tilburg noord (2023)

Deze tweede etappe begint in Dongen. Je wandelt langs het Wilhelminakanaal naar het noorden van Tilburg. Deze etappe heb ik gecombineerd met etappe 1 en ten hoogte van de Groenvenseweg waarbij de Coca cola fabriek te bus gepakt naar station Tilburg.

Dongen

We beginnen in Dongen. Dit is een Brabantse gemeente met ongeveer 25.000 inwoners, gelegen tussen Tilburg en Breda. Het is een typisch voorbeeld van een voormalig agrarisch dorp dat in de 20e eeuw is getransformeerd tot een moderne gemeente met verschillende industrieterreinen. Desondanks heeft Dongen nog steeds een landelijk karakter, met veel groene gebieden en historische bezienswaardigheden zoals de Sint Laurentiuskerk en het voormalige Raadhuis.

Ik vond het dorpje niet erg indrukkend wekkend. Wat opviel waren borden van gebouwen die allang waren afgebroken en geen enkel spoor meer van te zien was. Zo heeft er een een groot klooster gestaan tot 1978. Een sanatorium Overdonk die er tot 1997 heeft gestaan en een kapel en Lourdesgrot, die ook weg zijn.

Leerlooierijen

In 1891 waren er in Dongen 82 leerlooierijen actief. In 1982 waren er hier nog maar twee van over waarvan Fr. v.d. Assum Overlederfabriek. Zij looiden in het Heuvelpark. In de ernaast gelegen rivier de Dongen werden de huiden gehangen om de haren eraf te weken, waarna het vel werd geschraapt en het leer gelooid kon worden. Nu is er in het authentieke Heuvelpark nog een kleine leerlooierij in gebruik.

Wilhelminakanaal

Het Wilhelminakanaal is een belangrijk kanaal in het zuiden van Nederland, dat langs Dongen loopt. Het kanaal is 68 kilometer lang en het loopt vanuit de Zuid-Willemsvaart bij Laarbeek naar de Amer bij Geertruidenberg.

Conclusie

Ik vond het dorpje niet erg indrukkend wekkend, het stuk langs het kanaal was wel mooi en ik heb genoten van de zonsondergang.

Dit bericht is geschreven door: Dion

Tags: Hertogenpad, Tilburg, Wandeling

Gecategoriseerd in: Noord-Brabant

11 februari 2023 • Noord-Brabant februari 11, 2023 at 7:43 pm Qdraw

Hertogenpad etappe 1 van Breda naar Dongen (2023)

Wandelen vanuit de voormalige garnizoens- en vestingstad Breda brengt je naar Boswachterij Dorst, een voormalig productiebos dat is omgevormd tot een open natuurgebied. Hier kun je Schotse Hooglanders tegenkomen voordat je aankomt in Dongen, met zijn historische schoenmakershuizen en voormalige leerlooierijen als eindpunt.

Breda

Deze etappe beginnen we bij het station van Breda en wandel je door het oude centrum van de stad. De Grote Kerk van Breda, ook bekend als de Onze-Lieve-Vrouwekerk, is een gotisch gebouw in het historische centrum van de stad. De kerk werd gebouwd in de 15e eeuw. De Grote Kerk heeft een rijke geschiedenis en heeft dienst gedaan als begraafplaats voor de leden van het Huis van Nassau, een van de belangrijkste adellijke families van Europa. Tegenwoordig wordt de kerk nog steeds gebruikt voor erediensten en worden er regelmatig concerten en tentoonstellingen gehouden. De kerk is 97 meter hoog.

Koepelgevangenis

De Koepelgevangenis in Breda is een gebouw dat dienst heeft gedaan als gevangenis van 1886 tot 2016. De gevangenis is vooral bekend om zijn opvallende dak, dat van ver te zien is en een herkenbaar onderdeel van de skyline van Breda vormt. Het gebouw heeft een lange geschiedenis en is in de loop der jaren meerdere malen verbouwd en gemoderniseerd. Op dit moment wonen er Oekraïners die hier vanwege de oorlog hier nu wonen.

Teteringse Heide

De Teteringse Heide is een uitgestrekt natuurgebied in de buurt van Breda, dat voornamelijk bestaat uit heide, bos en zandverstuivingen. Een bekend verhaal over deze plek is de Moord van de Teteringse Heide. Dit is een beruchte moordzaak die in 1992 plaatsvond op de Teteringse Heide. Bij deze moord werden drie mensen om het leven gebracht/ Na een jarenlang onderzoek werd een verdachte gearresteerd en veroordeeld voor de moorden. De zaak heeft nog steeds een grote impact op de betrokken families en heeft bijgedragen aan de beeldvorming van de Teteringse Heide als een plek met een duistere geschiedenis.

Boswachterij Dorst

De Boswachterij Dorst is een groot natuurgebied dat vroeger bekend stond als een productiebos, maar tegenwoordig is omgevormd tot een open natuurgebied met verschillende boomsoorten.

Het gerecht van Oosterhout

Vroeger hadden de heren van Oosterhout het recht om straffen uit te spreken, inclusief de zwaarste straffen voor zware misdaden. In de 14e eeuw kwam dit recht eerst bij de heer van Breda terecht en later bij de burgerlijke overheid van de Vrijheid van Oosterhout. De veroordeelden werden vaak op de Heuvel in het centrum terechtgesteld en daarna aan een galg buiten de bebouwde kom opgehangen. De galg stond in de buurt van de wegen van Oosterhout naar Gilze, van Oosterhout naar Rijen en de weg van Dongen naar Breda. In de 19e eeuw werden er onder het gerecht van Oosterhout geen doodstraffen meer uitgevoerd en verdween de noodzaak van een galg. De namen van percelen zoals ‘Stakenbosch’, ‘Mikkenbosch’ en ‘Galgenbosch’ herinneren nog steeds aan het bestaan van de galg.

Wilhelminakanaal

Conclusie

Het is erg mooi om de binnenstad van Breda te zien en langs de koepelgevangenis te komen, vervolgens wandel je wel door wat buitenwijken die wat minder interessant zijn. Veder zijn de natuurgebieden Teteringse Heide en de bossen van Dorst erg mooi om door heen te wandelen.