Het Albapad begint in het dorpje Oosterhuizen net iets ten zuiden van Apeldoorn. Door het Beekbergerwoud, langs het spoor van de museumlijn Apeldoorn – Dieren en als laatste door een bosgebied loopt deze route rond het kleine dorpje.
Oosterhuizen
De route begint bij het dorpshuis in het centrum van het plaatsje Oosterhuizen. Zo wandel je richting het kanaal om daarna een stuk langs de Beekbergsebeek te lopen.
Beekbergerwoud
Om eerst nog een stuk verharde weg te volgen kom je uit in het Beekbergerwoud. Het Beekbergerwoud vormt is een 100 hectare moerasgebied met nu nog jonge elzenbroekbos en natte graslanden. Een elzenbroekbos is een bos van moerassige en venige, zoet en stilstaand water. Het was ooit het laatste oerbos van Nederland, totdat in 1871 de laatste boom werd geveld. In 2006 is natuurmonumenten begonnen om dit gebied te herstellen. Veel van de paden bestaan uit houten vlonderpaden en er zijn regelmatig stapstenen verwerkt in het pad.
Woudsloot
Tussen de weilanden door loopt de route richting het Kanaal Zuid. Zo wordt je geholpen om over het puntdraad te stappen doormiddel van een overstapje, dat is nou typisch een klompenpad.
Gasthuismolen
Langs de weg de Molenvaart kom je nog langs een voormalige watermolen. Vanaf 1294 zijn er bronnen te vinden die schrijven over een watermolen op deze plek
Langs de museumlijn
Tussen Apeldoorn en Dieren loopt de museumlijn van de Veluwse Stoomtrein Maatschappij (VSM). De VSM heeft bij Beekbergen een onderhoudswerkplaats en station (Beekbergen). Deze werkplaats kun je van een afstand zien. Zo volgt het klompenpad een stukje langs deze museumlijn.
Innerbergerweg
Het klompenpad loopt het laatste stuk nog door de bos. Dit bos ligt voorbij de A50 en kent nog wat kleine zandverstuivingen.
Conclusie
Het is een gevarieerde route van landbouwweides, een stuk moerasgebied en bos. Als je verwacht een boswandeling te maken dan is deze route niets voor jou. Verder vind ik een gevarieerde route door verschillende landschapstypes waarbij nog best wel wat stukken over onverharde paden zijn.
De derde regio van het Trekvogelpad heb ik afgerond! In juli ’21 ben ik begonnen met deze lange afstandswandeling die ik in losse etappes loop. Zo ben begonnen in Bergen aan Zee en ben ik via Amsterdam naar Naarden gelopen, dat was de eerste provincie. In het deel daarna ben ik over de Utrechtse Heuvelrug gelopen Bij deze blog zit een een filmpje waar ik door de Veluwe tot aan de IJssel wandel.
Binnenveldse Hooilanden
Halverwege etappe 14 wandel je de grens met Gelderland over. De Binnenveldse Hooilanden zijn de Edese wetlands. Het Binnenveld is in de Late Middeleeuwen ontgonnen en ingericht, en wordt gekenmerkt door lange rechte wegen en gebruik als weidegrond. Het natuurgebied is een hooiland, waar weidevogels kunnen broeden.
Hessenroute op de Ginkelse Heide
Op de Ginkelse heide zijn nog sporen te vinden van oude karrensporen. Dit zijn sporen van oude Hessenweg. Hessenwegen zijn oorspronkelijk 17de eeuwse handelswegen die vanuit Duitsland via Ede naar Utrecht en Amersfoort liepen.
Airborne Ginkelse Heide
De slag om Arnhem begon zondagmorgen 17 september 1944 met bombardementen. Op de Ginkelse Heide lande op 18 september 1944 de 4de Britse parachute brigade. Vanuit het vliegtuig zagen de mannen de heide in brand staan, dit zorgde er niet voor er soldaten weigerden te springen. Nadien begon de opmars richting Arnhem voor Operation Market Garden. Het was voor de geallieerden en Nederland grotendeels een mislukking doordat de brug in Arnhem over de Rijn niet kon worden ingenomen.
Mosselse Zand
Vlak voor Otterlo kom je nog langs een stuifzand gebied. Aan het eind van de negentiende eeuw was bijna 80.000 hectare in Nederland stuifzand.
Nationaal Park De Hoge Veluwe
Buiten Otterlo kom je aan bij de ingang van het nationale park. Hier moet je een entreekaart kopen om verder te mogen.
Het Grote Museum
Aan de zuidkant van de Franse Berg wilde Helene Kröller-Müller een museum voor haar kunstcollectie bouwen. In 1921 werd er met de bouw begonnen. Het werk werd in 1922 vanwege de financiële problemen stilgelegd. De economische crisis van de jaren dertig sloegen toe en het project werd nooit afgerond.
Jachthuis Sint Hubertus
Het Jachthuis Sint Hubertus, het voormalige buitenverblijf van het echtpaar Kröller-Müller, is een iconisch gebouw. In 1914 besloot de familie tot de bouw van een buitenhuis. De bouw duurde van 1915 tot 1920.
Schenkenshul
De naam Schenkenshul is ontstaan door twee broers die zilver gesloten hebben uit het naburige klooster en hier dit mogelijk hier hebben hebben verstopt.
Loenense waterval
De Vrijenbergspreng is gegraven om het Apeldoorns kanaal te voorzien van water. De grote en kleine Loenense waterval zijn er om het hoogte verschil van 15 meter te overbruggen.
Apeldoorns kanaal
In 1842 heeft de koning opdracht geven om het Apeldoorns kanaal te laten graven. Er was over twee bruggen discussie wie deze zal betalen, dus heeft Koning Willem één deze bruggen zelf maar betaald. De Hallse brug wordt sinds dien ook de Koningsbrug genoemd.
Tussen Veluwemassief & IJsseldal
Na Hall wandel je over het Leusveld. Dit landgoed ligt precies op de overgang van de Veluwe naar het IJsseldal, waar zand overgaat in rivierklei. Het is vanouds een nat, venig gebied.
Bronkhorsterveer
Met de veer steek je de rivier de IJssel over, je komt dan in het volgende gebied: De Achterhoek.
Vanuit het centrum van Otterlo wandel ik door het Nationaal Park de Hoge Veluwe naar Hoenderloo. Het nationale park is in 1935 gesticht. Het is een afwisselend landschap met bossen, zandverstuiving, cultuur een stukje moeras. Tijdens de etappe wandel voor het grootste gedeelte op onverharde paden.
Otterlo
In het dorpje op de Veluwe zijn de sporen van de Tweede Wereldoorlog nog te zien, zo kwam ik langs een monument. Zo komt er een grote stroom evacués uit Arnhem en Oosterbeek komt op gang. Velen kiezen de weg langs Deelen richting Apeldoorn. Een belangrijke tweede stroom gaat richting Otterlo. Het dorp is niet berekend op het opvangen van duizenden evacuees. Uit alle macht wordt gedaan wat mogelijk is en om de mensen te helpen. Door geverfde Rode Kruis vlaggen op de daken krijgt het dorp al gauw de naam “Rode Kruisdorp”. In april 1945 wordt er bij de bevrijding fel in en om het dorp gevochten. Het monument ‘Slag in Otterlo’ herinnert de inwoners van Otterlo aan de strijd die tussen 15 en 17 april 1945 heeft plaatsgevonden.
Nationaal Park De Hoge Veluwe
Buiten Otterlo kom je aan bij de ingang van het nationale park. Hier moet je een entreekaart kopen om verder te mogen. Over een onverhard pad dat parallel loopt met de Houtkampweg wandel je het park verder in. Voorbij het Rieselo wandel je meer bos in waards.
Eikenhakhout
Tot ongeveer 1900 was eikenhakhout een belangrijke vorm van bosbeheer in Nederland. Jonge eiken werden op ongeveer 30 centimeter afgezaagd, waarna er meerdere nieuwe uitlopers konden uitgroeien. Na 8 tot 20 jaar werden ook deze afgezaagd, waarna het proces zich weer kon herhalen. Het gedeelte van de boom dat steeds bleef staan, wordt het hakhoutstoof genoemd. Het overgrote deel van het hout werd gebruikt als brandhout. Omdat eikenschors veel looizuur bevat, werd het ook gebruikt bij het looien van leer. Door de opkomst van kunstmatig geproduceerde looistof vanaf 1900 begon de eikenhakhoutcultuur te verdwijnen.
Oriënteertafel
Midden in het bos staat een stenen tafel die in 1923 is gebouwd. Er staat een windroos op en eronder ligt een waterkelder, die gebruikt is voor het beregenen van het President Steijnpark. Hier komen we later nog langs. De tafel staat op een hoog punt en gaf een uitzicht op De Plijmen en de locatie van het nooit afgeronde Grote Museum.
Het Grote Museum
Aan de zuidkant van de Franse Berg wilde Helene Kröller-Müller een museum voor haar kunstcollectie bouwen. In 1921 werd er met de bouw begonnen. Er was zelfs speciaal hiervoor een spoorlijn aangelegd. Zo werden de Maulbronner zandstenen aangevoerd. In 1921 zijn een aantal muren al aangelegd. Het werk werd in 1922 vanwege de financiële problemen stilgelegd. De economische crisis van de jaren dertig sloegen toe. De plannen voor het Grote Museum werden in 1935 definitief opgegeven. De overheid werd eigenaar van de kunstcollectie en in 1938 ondergebracht in een meer bescheiden ‘tijdelijk museum’ aan de noordkant van de Franse Berg. Deze ‘tijdelijke’ locatie is het huidige Kröller-Müller Museum.
De Franse berg
De Franse berg is een langgerekte heuvelrug van zo’n 20 meter hoog. Het is oorspronkelijk een stuifduin van het Pampelse en Deelense Zand. Het is met 56 meter boven NAP een van de hoogste punten van het park. De naam Franse Berg is afkomstig van de troepen die hier tijdens de Franse bezetting (1792-1813) een uitkijkpost hadden.
Bezoekerscentrum
Midden in het park staat het bezoekerscentrum van het nationaal park, deze is in 2019 geopend door koning Willem Alexander.
De Veentjes
Het moerassige gebied De Veentjes, aan de noordkant van het landgoed, leek de uitgelezen locatie voor het Jachthuis, vooral vanwege het daar aanwezige water. Nog zonder uitgewerkt bouwplan werd aan de aanleg van de vijver en een gemetselde brug begonnen. Maar de familie Kröller twijfelde. Na aankoop van een nieuw stuk grond schoof de plaats voor het Jachthuis op in noordelijke richting. Daar werd een tweede (grotere) vijver gegraven die met de eerste werd verbonden
Pompgebouw
Het Pompgebouw is gebouwd in 1923. Het is eigenlijk het voetstuk van een ‘Amerikaanse windmotor’, een ijzeren windmolen waarmee grondwater voor de grote vijver kon worden opgepompt. Dat bleek uiteindelijk niet nodig, de windmolen werd afgebroken en het resterende stuk onderbouw is inmiddels een rijksmonument.
Jachthuis Sint Hubertus
Het Jachthuis Sint Hubertus, het voormalige buitenverblijf van het echtpaar Kröller-Müller, is een iconisch gebouw. In 1914 besloot de familie tot de bouw van een buitenhuis. De bouw duurde van 1915 tot 1920.
De legende van Sint Hubertus
De edelman Hubertus ging op Goede Vrijdag jagen. Er verscheen een hert met een lichtend kruis tussen het gewei en er klont een stem. De zij vrij vertaald: Als je je niet bekeerd dan ga je naar de hel. Hubertus kwam tot inkeer werd uiteindelijk de bisschop van Luik. Oorspronkelijk was het niet het idee om de legende in het jachthuis te verwerken maar de toenmalige eigenaresse bracht het idee in omloop. De vorm van het gebouw komt wel mooi overeen met de onderdelen uit de legende. Het jachthuis is gebouwd in de stijl van Jugendstil.
Het nationaal park heeft een prachtige natuur en cultuur. Het is een mooi afwisselend gebied van stuifzand, heuvels, bos en bijzondere oude gebouwen. Een belangrijk pluspunt is dat je voor een groot gedeelte op onverharde paden wandelt.
Midden op de Veluwe ligt het Nationaal Park De Hoge Veluwe, dit park is in 1935 gesticht en is het enige nationaal park in Nederland waar bezoekers een entreebewijs voor moeten kopen. Het park beslaat ongeveer vijf procent van de complete Veluwe. Op diverse plekken in het park kun je een witte fiets pakken om door het hele park te fietsen. Om de fiets te lenen hoef je niks extra te betalen. Nadat ik een etappe van het Trekvogelpad heb gelopen heb ik ook even de fiets gepakt en een rondje door het park gemaakt.
Deelense Veld
Het Deelense Veld is zo bijzonder omdat harde ijzerbanken ervoor zorgen dat het regenwater op veel plekken niet kan wegzinken in de bodem. Hierdoor ontstaat er een natte savanne in het Deelense Veld. Een serie vennetjes waar het in elk seizoen een feestje is van bijzondere vogels en kleine dieren. Onderweg kwam ik een vos tegen.
De Pollen
Het gebied De Pollen is een kleine zandverstuiving op de Hoge Veluwe. Het is een stukje levend stuifzand. Hier heerst de wind, waardoor deze zandduinen ontstaan. Er ligt nog zo zand dat zo kan wegwaaien.
De Franse berg
De Franse berg is een langgerekte heuvelrug van zo’n 20 meter hoog. Het is oorspronkelijk een stuifduin van het Pampelse en Deelense Zand. Inmiddels de Franse Berg begroeid met eikenhakhout. Het is met 56 meter boven NAP een van de hoogste punten van het park. De naam Franse Berg is afkomstig van de troepen die hier tijdens de Franse bezetting (1792-1813) een uitkijkpost hadden. Aan de noordzijde ligt de beeldentuin van het Kröller-Müller Museum.
De Pampel
Het landschap rond De Pampel wijkt af van de rest van het Park. Het is een dicht bebost en heuvelig gebied met oude bossen en ligt als een groene enclave in het vroegere zandverstuivingsgebied van de Veluwe. Al in de middeleeuwen was het gebied bewoond. Er lagen een aantal landbouwbedrijfjes en er werden kleinschalige ontginningsboerderijen gevestigd. In 1913 werd De Pampel bij landgoed De Hoge Veluwe gevoegd. De bebouwing verdween en er kwamen rasters om het grootwild te weren. Het gebied kon zich daardoor ontwikkelen tot een gevarieerd en kleinschalig bos.
Bij de ingang kun je een kaartje kopen voor €11,30 per persoon (nu in 2022), mocht je een auto mee hebben gebracht dan moet je daar los een kaartje voor kopen. De witte fietsen mag je binnen het park vrij gebruiken.
Conclusie
Het is een mooi afwisselend gebied van graslanden, heide, stuifzand en bossen. Je fietst er door een prachtig gebied.
In Wekerom in het buitengebied loopt het klompenpad Beek en Bultpad. Dit klompenpad is 13,3 kilometer lang en is recent veranderd. Je wandelt niet meer door het gebied de Valouwe en de Roekel maar er omheen. Zo ontdek ik het afwisselende landschap. Wandelen langs oude landbouwgronden, diverse onderharde paden, over de Wekeromse Bult met prachtig vergezicht over de Gelderse Vallei. Het agrarisch gebied valt hier in alle rust te beleven.
Grote Valksebeek
De route begint bij het Kulturhus, je bent zo buiten het dorp en je volgt de Grote Valkse Beek. De Grote Valkse Beek ontstaat ver naar het oosten, even ten westen van Otterlo. Mede gevoed door een aantal zijbeken stroomt deze beek langs Wekerom en de Valk. Dan wandel je over het terrein van een kwekerij. “Rhododendroncentrum De Valouwe” laat het toe dat wandelaars over het terrein heen komen.
Roekelseweg
Via een rustige asfaltweg kom je uit op een vakantiepark. Zo wandel je een stuk over Park Berkenrhode en keer je terug op die zelfde asfaltweg. Iets verderop loop je een stuk parallel met de Apeldoornseweg. Dat is de N304 die tussen Apeldoorn en Ede loopt.
De Valouwe
Via een zandweg wandel je het bosgebied in. Dit gebied heeft ook een link met de Tweede Wereldoorlog. Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen, ondanks tegenstand valt Ede die dag in Duitse handen. In de dagen erna wordt er bij De Klomp en de Grebbeberg nog fel gestreden. Zo krijgen de Duitsers te maken met opvallend nauwkeurig gericht vuur van de Nederlandse kanonnen. Dat vuur is zo nauwkeurig dat de Duitse commandant vermoedt dat er uit Ede gegevens werden doorgespeeld. Daarom geeft op 12 mei (1940) (Eerste Pinksterdag) opdracht om de burgerbevolking te evacueren. Er komt snel een vluchtelingenstroom op gang, sommige blijven in de bossen achter, anderen vinden onderdak bij particulieren. Zo komen er ruime 1000 mensen terecht op het land De Valouwe. De landgoed was toen van J.W. Schlimmer. Hij stelt z’n manage beschikbaar voor deze mensen. Na 5 dagen komt het bericht dat men kan terugkeren. De burgemeester verteld namens het Duitse gezag dat men kan terugkeren. Nederland heeft zich inmiddels overgegeven.
‘De Bult’
‘De Bult’ is een oude vuilstortplaats die op de overgang ligt van de Gelderse Valei en de Veluwe. Het Wekeromse Zand ligt er in de buurt. Op deze unieke plek komen bos, boerenland en stuifzand bij elkaar. Vanaf de uitkijktoren heb je een overzicht over de omgeving.
Langs het Wekeromse Zand
De makers van het klompenpad hebben er voor gekozen om je langs het Wekeromse Zand te leiden, er zijn echter wel hekken die aan beide kanten open kunnen, dus waarom dat ze hier voor gekozen hebben is mij niet echt duidelijk.
Over de velden terug naar Wekerom
Over diverse velden wandel je terug naar Wekerom. Onderweg kom ik nog een boer tegen die een varken en geit in de tuin hebben.
Conclusie
Het is een best aardige route, je wandelt wel veel over wegen. Er worden verschillende afstanden doorgegeven, volgens de tracking app is het 13,3 kilometer. Op een aantal plekken maak je een mooi uitstapje door de weilanden. Je komt ook door een kwekerij, dat is wel leuk om te zien. Wat jammer is dat je niet over de Wekeromse Zand zelf heen komt.
Vanuit het bos wandel je naar het centrum van het dorpje Otterlo. Dit is een klein stuk om bij een bushalte (Rotonde) uit te komen. Je wandelt langs een vakantiepark, over stukje heide zo het centrum van Otterlo in.
Arnhemseweg
De vorige etappe eindigt aan de Arnhemseweg, nu is dit niet een plek waar je makkelijk met het openbaar vervoer komt, dus heb ik een deel van etappe 16 erbij gelopen.
Zanding
Aan de overkant van de N310 (Arnhemseweg) wandel je langs een vakantiepark. Iets verderop tref je De Zanding. De Zanding is een prachtig natuurgebied en grenst aan het nationale Park de Hoge Veluwe, met stuwwallen aan de zuidkant. Het gebied bestaat uit heide, zandverstuivingen en bomen. Zo staan er grove dennen en berken.
Otterlo
Via het bos kom je uit in het centrum van het dorpje Otterlo. In het centrum is nog het Nederlands Tegelmuseum te vinden. Deze heeft een enorme verzameling wandtegels en combinatie van tegels die samen een figuur maken, dit worden ook tegeltableaus genoemd.
Conclusie
Dit is een klein stukje dat je er zeker bij kan wandelen, om te zorgen dat je uitkomt met de etappes van het Trekvogelpad. Het gebied De Zanding is mooi, het vakantiepark iets minder mooi en het het dorpje Otterlo heeft een prima centrum.
In het gebied bij Schaddeveld vlak bij Laag Soeren wandel je over brede lanen, smalle paadjes en over stuif heuvels uit vervolgen tijden. De wandeltocht was georganiseerd door IVN Eerbeek op 12 december j.l. De namen in dit gebied Schaddeveld en Plaggenweg doen nog denken aan de tijd dat het hier wild en onherbergzaam was. Schadden waren heideplaggen, verzameld als brandstof of voor in de potstal te leggen om later als mest te dienen. Een gebied waar eeuwen geleden de mensen een karig bestaan opbouwden in wat tegenwoordig een van de mooiste gebieden van Nederland wordt genoemd. Het is een mooi rondje van 6 kilometer door dit prachtige gebied. Er is ook een kaartje van de route die begint bij parkeerplaats de Plaghak (Laag Soeren)
