Vanaf de Efteling wandel je door het natuurgebied De Loonse en Drunense Duinen, langs een voormalige munitiedepot. Deze etappe eindig ik ten hoogte van Waalwijk

Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen

De Loonse en Drunense Duinen. In het centrale deel ligt een grote open stuifzandvlakte, die tot één van de meest uitgestrekte, nog levende stuifzandgebieden van West-Europa behoort. Hier zijn nog stukken waar de wind het zand van de ene plek wegblaast om het vervolgens ergens anders in de luwte weer af te zetten. Dit levende stuifzand is een zeldzaamheid geworden en daarmee ook de bijzondere dieren en planten die er voorkomen. Naast het uitgestrekte stuifzandgebied met zijn bossen, heide en korst- mossteppen, behoren ook het natte en bosrijke natuurgebied De Brand, Landgoed Plantloon en de voormalige landbouwenclave Hengstven tot dit Nationaal Park.

Het ontstaan van een natuurruïne Het zand van De Loonse en Drunense Duinen is hier in de laatste ijstijd door poolwinden in de vorm van een hoge dekzandrug afgezet en was lange tijd door oerbos bedekt. In de veertiende eeuw werd het bos ten behoeve van brandhout en landbouwgrond gekapt. De heidevelden die hier voor in de plaats kwamen werden begraasd door het vee van de boeren. De heide werd geplagd en vermengd met mest gebruikt om de akkers productief te houden. De toch al arme zandbodem van de heide verarmde door die continue afvoer van voedingsstoffen steeds meer, waardoor de heide zich steeds moeilijker kon herstellen. Er ontstonden dode open plekken in de begroeiing en de wind kreeg sinds lange tijd weer vat op het zand. De zandverstuivingen breidden zich steeds verder uit en zijn pas in de negentiende eeuw enigszins beteugeld door grootscheepse bos- aanplanten. Zo kon het stuivende zand de omliggende landbouwgronden geen overlast meer bezorgen. Temidden van de bossen beweegt het zand echter nog altijd

M.A.St.

Nog maar weinig herinnerd zich aan het explosieve verleden hier in het nationaal park. De naam M.A.St. is daarnaast ook niet veel zeggend, maar de geschiedenis heeft wel degelijk de sporen nagelaten.

In de Tweede Wereldoorlog had de Duitse bezetter een groot munitiedepot genaamd MA St Op, tussen 1941 en 1944. Het depot bevond zich op een gebied van 300 hectare, met meer dan 130 munitiebunkers, parkeerplaatsen met camouflage mogelijkheden, een kilometer lange loopgraaf, barakken voor de manschappen, een kantine, een voetbalveld en zelfs een zwembad. Het hele terrein was omheind met een 3 meter hoog prikkeldraadhekwerk.

Tijdens de oorlog mocht Natuurmonumenten het omheinde gebied niet betreden, nadat de Duitsers het overnamen. Boswachter Jan Peijnenburg en directeur Eshuis van Natuurmonumenten probeerden de Duitsers aan te spreken op hun activiteiten die het bos aantastten, maar tevergeefs. Veel over het ontstaan van de MA St is bekend uit de verslagen en brieven die zij schreven over hun waarnemingen.

Het munitiedepot was nodig voor de bommenwerpers en jagers die vanaf vliegveld Gilze-Rijen opstegen. Opslag bij het vliegveld vonden de Duitsers te riskant vanwege de regelmatige bombardementen door de geallieerde troepen. Daarom werd op veilige afstand van het vliegveld een opslagplaats ingericht in de Loonse en Drunense Duinen. De munitie werd via station Waalwijk aangevoerd en met speciale vrachtwagens verder vervoerd.

Een regionale verzetsgroep genaamd de Groep André was actief in het gebied van de Langstraat. Zij maakten in mei 1944 een gedetailleerde schets van de MA St, wat ons een aardig beeld geeft van hoe het complex eruit gezien moet hebben.

Met de landing van de geallieerden in Normandië op 6 juni 1944 kwam de bevrijding steeds dichterbij. De Duitsers bliezen de aftocht, maar niet zonder hun sporen uit te wissen. Dat leidde uiteindelijk tot Dolle Dinsdag op 5 september 1944. Op 3 september waren de oorverdovende ontploffingen te horen van de bombardementen door de geallieerden op vliegveld Gilze-Rijen. Op 4 september waarschuwden de Duitsers de bewoners van Kaatsheuvel dat ze de MA St op zouden blazen. Op 5 september ging het munitiedepot met alle bunkers, barakken, keuken en eetzaal met veel geweld de lucht in. Enorme explosies schokten de omgeving en ruiten braken tot 10km ver. Tegenwoordig is de natuur weer baas in eigen huis en is de MA St opgegaan in het groen.

Kaatsheuvelse IJsbaan

De aanleg van de Kaatsheuvelse IJsbaan gaat terug naar een tijd met meer strenge winters en dus vaker sneeuw en ijs. De plas dateert dan ook uit de vorige eeuw en is midden in de crisisjaren 1929-1940 gegraven. Het Rijk zocht werkverschaffingsprojecten om de vele werklozen – niet altijd vrijwillig – aan het werk te helpen. De gemeente Loon op Zand droeg deze locatie voor om er een ijsbaan aan te leggen. Tijdens de grote depressie kon het de bewoners uit de omgeving wat wintervertier bieden. In 1939 wilde de gemeente er een zwembad van maken maar de oorlog en de aanleg van het munitiecomplex dwarsboomde deze plannen. De Efteling legde in 1952 op eigen terrein een zwembad aan en de betrokkenheid stopt daarna ook met dit project.

Etappe einde

Deze etappe eindig ik iets ten zuiden van Waalwijk om deze een volgende keer te hervatten door het prachtige nationaal park Loonse en Drunense Duinen

Conclusie

Dit gedeelte van de etappe is echt prachtig, je wandelt bijna alleen maar over onverharde wegen. Daarnaast is het verhaal over het munitiecomplex ook erg indrukwekkend. De bossen, heides en zandvlaktes zijn zeker de moeite waard om te bekijken.

← Vorige etappe – Volgende etappe →

In de serie van Hertogenpad gebruik ik de etappe verdeling van Wandelnet.