Van het landelijke gebied rond Ede wandel je nu de Veluwe op. Dit betekend genieten in het grootste natuurgebied van Nederland. Het begint op een landgoed Hoekelum en gaat over de Ginkelse Heide via Planken Wambuis over de Mossel, via een zandverstuiving naar de Arnhemseweg vlak voor Otterlo. Bijna de hele etappe loopt over onverharde wegen een gaat door de natuur.

Kasteel Hoekelum

Vanaf station Ede Wageningen rijdt er een bus naar “Bennekom, Hoekelumse Brinkweg”. Hier kun je uitstappen en het Trekvogelpad vervolgen. De start in Ede, bij Kasteel Hoekelum, is gelijk een lekkere binnenkomer. . Het kasteel dateert uit 1735. Het omliggende park is aangelegd in de populaire 19e eeuwse landschapsstijl, met beken, een prieel en een ijskelder waarin vleermuizen overwinteren. Het kasteel is in gebruik als trouwlocatie en conferentieoord.

Over de A12 en spoorlijn

Iets voorbij het landgoed wandelen we een stuk parallel met de spoorlijn en loop je onder de snelweg door. Ten hoogte van ’t Vospaard steek je de spoorlijn over en kom je uit in de “Voorheen ’t Gemeentebos”.

Hessenroute op de Ginkelse Heide

Op de Ginkelse heide zijn nog sporen te vinden van oude karrensporen. Dit zijn sporen van oude Hessenweg. Hessenwegen zijn oorspronkelijk 17de eeuwse handelswegen die vanuit Duitsland via Ede naar Utrecht en Amersfoort liepen. Ze danken hun naam waarschijnlijk aan handelaren uit Hessen (Midden Duitsland). Met zware wagens brachten zij diverse handelswaar naar Nederland. Door het gewicht trokken diepe wielsporen door de heide. In sommige gevallen werden de brede en zware karren door 6 paarden getrokken.

Airborne Ginkelse Heide

De slag om Arnhem begon zondagmorgen 17 september 1944 met bombardementen, De Britse 1ste luchtlandingsdivisie zou daarna landen in de buurt van Arnhem. Er waren dropzones in Wolfheze, Oosterbeek, Ede en Driel.

Op de Ginkelse Heide lande op 18 september 1944 de 4de Britse parachute brigade. Vanuit het vliegtuig zagen de mannen de heide in brand staan, dit zorgde er niet voor er soldaten weigerden te springen. Ondanks de Duitse tegenstand landen ruim 1900 para’s binnen dropzone Y. (De heide) Het was chaos alom en ze landen midden tussen de Duitse soldaten. Nadien begon de opmars richting Arnhem voor Operation Market Garden. Het was voor de geallieerden en Nederland grotendeels een mislukking doordat de brug in Arnhem over de Rijn niet kon worden ingenomen. Mede hierdoor werd het noorden en westen van Nederland niet bevrijd en kreeg te maken met de hongerwinter (van 1944-45).

Schaapskudde Ginkelse Heide

Aan beide kanten van de heide bevindt zich een schaapskudde: op de Ginkelse heide en de Eder heide. In de schaapskooi op de Ginkelse heide is de kleine kudde gehuisvest. De kooi is een rijksmonument en staat tegenover Restaurant Juffrouw Tok, aan de Verlengde Arnhemseweg (N224). Er is een parkeerplaats aanwezig met friet en ijs van Wien’s hapcorner.

Planken Wambuis

Na de Ginkelse Heide loop je een mooi stuk over een gebied met een bijzondere naam: Planken Wambuis. Het is een afwisselend gebied met heide, stuifzand, grasland en bossen. Zevenhonderd hectare van dit landgoed is rustgebied voor dieren. Nog maar kort geleden zag de Planken Wambuis niet paars van de heide maar groen van het boeren. In 2004 is de laatste boer op de Planken Wambuis gestopt. Op de voormalige landbouwgronden lopen paarden, schotse hooglanders, koeien en schapen.

De Mossel

Midden in het bos staat een boerderij die is omgevormd tot restaurant. “De Mossel” raakt ook betrokken bij het oorlogsgeweld van de Tweede wereldoorlog. In 1944 moet de gehele zuidelijke Veluwezoom evacueren en “De Mossel” is het enigste oord dat nog bewoond mag blijven. Met zo’n 53 evacuees zit het een boerderij met een schuur erg vol. De voormalige reserveofficier Garrit Memelink is ondergedoken in Hoenderloo, omdat hij op 17 september 1944 hoort over de luchtlandingen gaat hij naar De Mossel. Hij kende boer Prangsma en het leek hem goed punt om naar toe gaan. Na een onrustige nacht op de boerderij ziet Garrit vanaf Planken Wambuis de volgende middag de luchtlanding om de Ginkelse Heide. “Uit de eindeloos veel laagvliegende Amerikaanse Dakota’s sprongen tot mijn grote verrassing parachutisten. Niet wetend dat Garrit de grootste luchtoperatie aller tijden te zien kreeg.” Er was een enorme mensenmassa. Het was een kleurijk schouwspel van verschillende soorten parachutes in een gigantische hoeveelheid. Daarna kwam een grote hoeveelheid materieel uit de lucht vallen. Van opvouwbare fietsen, stretchers en motorfietsen.

Mosselse Zand

Vlak voor Otterlo kom je nog langs een stuifzand gebied. Aan het eind van de negentiende eeuw was bijna 80.000 hectare in Nederland stuifzand. Staatsbosbeheer werd opgericht om hier wat aan te doen. Met de inzet van heel veel mankracht is de hele Veluwe volgeplant met boompjes. Op veel plekken sloegen er een aantal aan en kwam uiteindelijke het zand tot rust.

Arnhemseweg, Otterlo

Deze etappe eindigt op een plek op een beetje een willekeurige plek in het bos. Ik heb op de zelfde dag een klein stuk van de volgende etappe erbij gelopen om in het centrum van Otterlo te eindigen. Hier kun je bus 108 richting Apeldoorn of Ede pakken.

Conclusie

Het is genieten in het grootste natuurgebied van Nederland. Het begint op een mooi landgoed, even langs iets snelweg en spoor lopen maar dan ben je ook bij de Ginkelse Heide. Hier leer je meer over Operation Market Garden en de Tweede Wereldoorlog . Door de natuur wandel je via het Mosselse Zand naar Otterlo waar deze etappe op een vrij willekeurige plek eindigt. Het een prachtige etappe door een prachtig natuurgebied.

← Vorige etappe – Volgende etappe →

In de serie van het Trekvogelpad gebruik ik de etappe nummers van Wandelnet. Zie de overzichtspagina Trekvogelpad voor de andere wandelingen uit deze serie